H τηλεπισκοπική αξιολόγηση της απειλούμενης αρχαίας υδραυλικής τεχνολογίας στο Αφγανιστάν

Από RemoteSensing Wiki

Μελέτες και εκθέσεις των υδατικών πόρων του Αφγανιστάν, συχνά βασίζονται σε παλιές και ανεπικύρωτες έρευνες, αναφερόμενες στην παρακμή της παραδοσιακής μεθόδου παροχής νερού, karez. Στo άρθρο αυτό, τηλεπισκοπικά δεδομένα προσφέρουν μια νέα εκτίμηση, μεγάλης κλίμακας, των ενεργών και ανενεργών, μεγάλου μήκους karezes στο κεντρικό και νότιο Αφγανιστάν, παρέχοντας μια σημαντική και αναγκαία επικαιροποίηση των στοιχείων. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια τάση ευρείας εγκατάλειψης του karez, με την αξιοσημείωτη εξαίρεση των επαρχιών Helmand και Kandahar. Το έργο, επίσης, συνεισφέρει στο διεθνή διάλογο χετικά με το νερό και την περιβαλλοντική ασφάλεια στο Αφγανιστάν. Οι αναλυτικές και τηλεσκοπικές μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν αποκαλύπτουν προοπτικές για εφαρμογή τους στα ζητήματα που αφορούν τις ημιάνυδρες και άγονες περιοχές του Αφγανιστάν.Το έργο ανήκει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προσπαθειών για την τεκμηρίωση και την προστασία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς του Αφγανιστάν.

Εισαγωγή

Στις εμπόλεμες ζώνες της Νοτιοκεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής, σημαντική πολιτιστική καταστροφή γίνεται εκούσια, αλλά και ακούσια, καθώς η καταγραφή και προστασία των πολιτιστικών διαθέσιμων δυσχεραίνεται. Ωστόσο, οι τεχνικές τηλεπισκόπησης μπορούν αποτελεσματικά να συνεισφέρουν στην μελέτη περιοχών πολιτιστικής κληρονομιάς, όπου είναι επικίνδυνη, λόγω συγκρούσεων, η επίγεια αρχαιολογική έρευνα.

Το άρθρο αυτό πραγματεύεται την πρωτογενή έρευνα απογραφής, κατά την περίοδο των 2012-15, όλων των πρόσφατα ενεργών υδραυλικών συστημάτων karez, στο κεντρικό και νότιο Αφγανιστάν, όπου είναι σε μεγάλο βαθμό ερημικό, και η γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα εμφανίζεται κυρίως σε αλλουβιακά ριπίδια (κώνοι απωθέσεως), στις κοιλάδες των ποταμών.

Τα υδραυλικά συστήματα karez, γνωστά και ως qanat και fogghara σε μέρη της Δυτικής Ασίας, της Εγγύς Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής, είναι υπόγεια κανάλια ελεύθερης ροής, που αρδεύουν συνήθως ημιάνυδρες και άνυδρες περιοχές, με παρατεταμένη ξηρασία.

Μηκοτομή τυπικού karez, πηγή:P. Stinson et Al. (2016)

Mέθοδος

Η χαρτογράφηση των karezes έγινε με οπτικό έλεγχο, ομοιόμορφα στο σύνολο της περιοχής μελέτης, χρησιμοποιώντας το Google Earth (λήψεις από το 2004 έως το 2009), σε συνδυασμό με ESRI ArcGIS. Επίσης, δειγματοληπτικά, εξετάστηκε CORONA απεικόνιση του 1969.

Η ταυτοποίηση των ενεργών karezes βασίζεται σε δύο χαρακτηριστικά τους:

• Στις δορυφορικές εικόνες αποτυπώνονται από ένα γραμμικό μοτίβο "κουκκίδων" ή "δαχτυλιδιών". Αυτά τα χαρακτηριστικά δείχνουν τις θέσεις των κατακόρυφων υπόγεια φρεάτων, shafts, που συνήθως απέχουν 10-30 m μεταξύ τους, και είναι προοδευτικά πιο βαθιά πλησιάζοντας προς το σημείο της πηγής ή «μητρικό πηγάδι», sarchah, στο ανάντη άκρο του karez.
• Oδηγούν σε χωριό ή οικισμό, με καλλιεργημένα χωράφια, τα οποία προσδιορίζονται στις δορυφορικές εικόνες από το χρώμα και την υφή τους. Ωστόσο, πολλοί οικισμοί προτίμησαν τη χρήση αντλιών.

Απεικονίσεις δύο ενεργών karezes: Α)Declassfied Corona Program, 1969, B)Google Earth, 2004) , πηγή:P. Stinson et Al. (2016)

Χαρτογράφηφη ενεργών (μπλέ) και ανενεργών karezes στο κεντρικό και νότιο Αφγανιστάν, πηγή:P. Stinson et Al. (2016)

Συμπεράσματα

Η τηλεπισκόπιση είναι η απαραίτητη για την τεκμηρίωση και έρευνα σε ζώνες συγκρούσεων, αλλά και για μεγάλης κίμακας χαρτογραφήσεις.

Αξιολόγηση αποτελεσμάτων, γεωλογικά

Όπως αναμενόταν, όλα τα ενεργά συστήματα βρίσκονται εντός των αλλουβιακών ριπιδίων, καθώς είναι ιδανικά για την κατασκευή και τη χρήση των karezes.

Αξιολόγηση αποτελεσμάτων, οικονομικο-κοινωνικά

Τα περισσότερα ενεργά συστήματα βρίσκονται εντός των επαρχιών Helmand και Kandahar, όπου η σχετική απομόνωση από τα τεχνολογικά αναπτυγμένα κέντρα, και η δυνατότητα κάλυψης των εξόδων συντήρησης των σηράγγων και των φρεάτων τους, από την παραγωγής οπίου, στη περιοχή, είχαν ως αποτέλεσμα τη διατήρηση του παραδοσιακού συστήματος.

Αιτίες μείωσης ενεργών συστημάτων

• Τα έργα αναδιάρθρωσης της άρδευσης των κοιλάδων Helmand και Arghandab, 1946-1960, με δύο μεγάλα φράγματα και πολλά αρδευτικά κανάλια
• Οι κρίσεις ξηρασίας, όπως το 1970
• Η χρήση σε πολέμους:Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν, 1979-1989, Αφγανικός Εμφυλίος Πολέμος,1996-2001, Αμερικανικός πόλεμος στο Αφγανιστάν, 2001-2014, για την αποθήκευση,διαβίβαση όπλων
• H υιοθέτηση, σε μεγάλη κλίμακα, αντλιών

Συνέπεις μείωσης ενεργών συστημάτων

Δημογραφικές μεταβολές, μετακίνηση ενεργού πληθυσμού από τις αγροτικές περιοχές προς τα αστικά κέντρα, με τα συνεπαγώμενα προβλήματα, που κυμαίνονται από την έλλειψη του διατροφικού εφοδιασμού και τη μείωση της δημόσιας υγείας, μέχρι την ανεργία, τη φτώχεια και τις κοινωνικές συγκρούσεις.

Αρθρογραφία

P. Stinson, M. Naglak, R. Mandel, and J. Hoopes. The remote-sensing assessment of a threatened ancient water technology in afghanistan. Journal of Archaeological Science: Reports, 10:441 – 453, 2016. ISSN2352-409X. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.jasrep.2016.10.004.