ΧΡΗΣΗ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ GIS ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΓΙΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΕΤΡΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ MUNSHIGANJ ΤΟΥ BANGLADESH

Από RemoteSensing Wiki

1. Αντικείμενο

Η πλημμύρα είναι το πιο καταστροφικό φυσικό φαινόμενο το οποίο επηρεάζει αρνητικά την εημερία μιας κοινωνίας, ειδικά τους πιο φτωχούς ανθρώπους που είναι ιδιαίτερα πιο ευάλωτοι σε τέτοιες καταστροφές, εξαιτίας του περιορισμού των πόρων τους.

2. Σκοπός εργασίας

Το Bangladesh είναι γνωστό και ως “γη των ποταμών” με βασικούς ποταμούς τους Ganges, Brahmaputra και Meghna, με ένα δίκτυο 230 ποταμών, εκ των οποίων οι 57 είναι διασυνοριακοί. Οι πλημμύρες είναι σύνηθες φαινόμενο στην περιοχή. Σχεδόν κάθε χρόνο, οι πλημμύρες επηρεάζουν τη χώρα έντονα κατά τους νοτιοδυτικούς μουσώνες (Ιούνιο-Σεπτέμβριο) Στόχοι της εφαρμογής είναι η αξιολόγηση της χρήσης του GIS και της τηλεπισκόπησης για: - Προετοιμασία του χάρτη πλημμυρών και η αναγνώριση της τρωτότητας της περιοχής. - Ανάπτυξη κριτηρίων και αναγνώριση περιοχών κατάλληλων για καταφύγια - Εύρεση καλύτερου δρομου για εκκένωση - Πρόταση κατάλληλου σχεδίου για μετριασμό των καταστροφών από το φαινόμενο αυτό.

3. Για την έρευνα χρησιμοποιήθηκαν τα εξής δεδομένα:

• Landsat TM Φεβρουάριος 2002

• JERS SAR (L Band) Ιούνιος 1996

• ADEOS AVNIR Νοέμβριος 1996

• RADARSAT (Scan SAR Wide mode) Ιούλιος 2004

• SRTM 2000

• Population (Sub-district) 2001

• Σαρωμένες (scanned) εικόνες χρήσεων γης και υψψομέτρων

• Υδάτινα σώματα, καλλιεργήσιμη γη, δρόμοι, σχολεία/κολλέγια και νοσοκομεία απεικονίζονται από αέριες φωτογραφίες της περιούδου 1999-2000.

• Σύνορα

4. Μεθοδολογία

4.1 Χάρτης χρήσεων γης

Δεδομένα ADEOS AVNIR και Landsat TM χρησιμοποιήθηκαν για την ερμηνεία των συγκεχυμένων στοιχείων της περιοχής μελέτης.

4.2 Χάρτης περιοχής πλημμύρας

Δημιουργήθηκε με το συνδυασμό οπτικών και SAR δεδομένων. Χρησιμοποιήθηκαν ADEOS AVNIR, JERS SAR καθώς και RADASAT για την ερμηνεία των πλημμυρισμένων και μη, περιοχών, Απλή οριακή ταξινόμηση (simple threshold classification) και οπτική ερμηνεία έγινε ώστε να πραγματοποιηθεί η ερμηνεία τόσο οπτικών και SAR εικόνων. Επιπλέον, οι οπτικές εικόνες βοήθησαν στην αναγνώριση υδάτικων στοιχείων τα οποία δεν επηρεάζονται ααπό την βροχόπτωση.

4.3 Χάρτης τρωτότητας σε πλημμύρες

Δημιουργήθηκε από την καταγραφή του πληθυσμού που επηρεάστηκε από την περιοχή πλυμμύρας.

4.4 Προτεινόμενα καταφύγια

Τα κριτήρια για την επιλογή των καταφυγίων σε αρχικό επίπεδο, βασίστηκε στους εξής 4 παράγοντες: 1. Στην ύπαρξη σχολείων/κολλεγίων και νοσοκομείων 2. Περιοχές χωρίς πλημμυρικές τάσεις 3. Να είναι περιοχές σε απόσταση εντός ενός χιλιομέτρου από ασφαλτοστρωμένο δρόμο 4. Να βρίσκονται μεγάλο υψόμετρο.

4.5 Βαθμός προσβασιμότητας (Cost Surface)

“Κόστος” είναι η δυσκολία του να φτάσουμε σε μία περιοχή με καταφύγιο από κει που μένουμε. Στην παρούσα εργασία, 4 παράγοντες που καθορίζουν την επιλογή ενός καταφυγίου, λήφθηκαν υπόψη για την δημιουργία του “κόστους”: Το βάθος της πλημμύρας, η πυκνότητα της επιφάνειας του δρόμου, η προσβασιμότητα του δρόμου και η κλίση. Με την τεχνική Overlay του GIS, συνδυάσαμε τους παράγοντες αυτούς και πρέκυψε ένα ψηφιδωτό περιβάλλον.

4.6 Περιοχή καταφυγίου και βέλτιστη διαδρομή εκκένωσης

Πειροχή καταφυγίου: Τα σημεία των καταφυγίων (271) και ο βαθμός προσβασιμότητας εισήχθησαν στο εργαλείο του GIS, το Cost Allocation, ώστε να εντοπιστεί η ζώνη που θα μπορούσε να φτάσει κάποιος με το λιγότερο κόστος. Βέλτιστη διαδρομή εκκένωσης: Υπολογισμός της καλύτερης διαδρομής έγινε με το εργαλείο του ArcGIS, Cost distance.

5.Αποτελέσματα

Οι Εικόνες 3 και 4 δείχνουν το χάρτης χρήσεων γης και των πλημμυρισμένων και μη περιοχών της μελέτης. Οι κατηγορίες χρήσεων γης είναι 4: αγροκαλλιέργειες, τεχνητό περιβάλλον, οικισμοί και υδάτινα σώματα. Το 61% της περιοχής μελέτης επηρεάζεται από τα φαινόμενα φαινόμενα πλημμύρας και κυρίως το δυτικό κομμάτι. Ο χάρτης τρωτότητας παρουσιάζεται στην Εικόνα 5. Η Εικόνα 6 είναι ένας χάρτης με τα 63 καταφύγια, βασισμένα στα όρια πληθυσμού και τους βαθμού προσβασιμότητας. Τα σύνορα παρουσιάζουν τις περιοχές για κάθε αναγνωρισμένο καταφύγιο. Η Εικόνα 7 δείχνει το βαθμό προσβασιμότητας, ταξινομημένο σε τρεις τάξεις: Υψηλό, Μέσο, Χαμηλό. Η πρόταση των 63 καταφυγίων και του βαθμού προσβασιμότητας γίνεται στην Εικόνα 8. Η Εικόνα 9 απεικονίζει τη διαδρομή για την εκκένωση των ανθρώπων σε κάθε περιοχή προς τα 63 καταφύγια, των οποίων η χωρητικότητα υπολογίζεται σε τουλάχιστον 1000 άτομα.

6.Συμπεράσματα

Είναι εφικτό το να χρησιμοποιήσουμε δορυφορικά δεδομένα για μία περιοχή πλημμύρας με σχετικά καλή ακρίβεια μέσω χρήσης SAR και συνδυασμού αυτού με οπτικές εικόνες. Βρέθηκε ότι τα GIS είναι ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για την διερεύνηση του κόστους προσβασιμότητας την αναγνώριση κατάλληλων καταφυγίων καθώς και την δημιουργία βέλτιστης διαδρομής εκκένωσης, στα πλαίσια σχεδιασμού με στόχο την μερική ανακούφιση των τοπικών κοινωνιών από τα δυσάρεστα φαινόμενα των πλημμύρων.

Εικόνα 1. Χάρτης βάθους πλημμύρων

Εικόνα 2. Χάρτης πυκνοτήτων επιφανειών δρόμων (Road Surface Density)

Εικόνα 3. Χάρτης χρήσεων γης για την περιόδο 1999-2000

Εικόνα 4. Πλημμυρισμένες και μη περιοχές

Εικόνα 5. Χάρτης επικινδυνότητας πλημμυρών

Εικόνα 6. Παράθεση κατάλληλων περιοχών ως καταφύγια

Εικόνα 7. Χάρτης βαθμού προσβασιμότητας (Cost Surface)

Εικόνα 8. Καταφύγια, βαθμός προσβασιμότητας και κόστος αυτής

Εικόνα 9. Διαδρομές με χαμηλότερο κόστος προς τα 63 καταφύγια

Εικόνα 10. Διαδρομή χαμηλότερου κόστους με δρόμο

Πηγή:

Application of Remote Sensing and GIS Techniques for Flood Vulnerability and Mitigation Planning in Munshiganj District of Bangladesh

Kulapramote Prathumchai GIS Application Center, Asian Institute of Technology, PO Box 4, Klong Luang, Pathumthani, Thailand. 12120 kulapram@ait.ac.th Lal Samarakoon Earth Observation Research Center, Japan Aerospace Exploration Agency, Triton Square Office Tower-X 23F, 1-8-10 Harumi, Chuo-ku, Tokyo, JAPAN 104-6023 lal@ait.ac.th