Τσουνάμι
Από RemoteSensing Wiki
Το τσουνάμι είναι θαλάσσιο φαινόμενο κατά το οποίο μετατοπίζονται μεγάλες μάζες νερού σε μια θάλασσα ή μια λίμνη, ως αποτέλεσμα ενός σεισμού, μιας κατολίσθησης ή ηφαιστειακής έκρηξης. Η μετατόπιση των όγκων του νερού έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία κυμάτων, που όταν φτάσουν σε ακτές έχουν εξαιρετικά καταστρεπτικά αποτελέσματα.
Η ονομασία του, που αποτελεί διεθνή όρο, προέρχεται από τις ιαπωνικές λέξεις τσου-ναμι (tsu, 津 και nami, 波) που στα ελληνικά θα μεταφράζονταν σαν «κύμα του λιμανιού». Η ονομασία αυτή δόθηκε από τους Ιάπωνες, που πλήττονται συχνά από αυτά, λόγω του ότι δεν γίνονται αντιληπτά και δεν αποτελούν κίνδυνο για τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, αλλά είναι πολύ καταστρεπτικά όταν φθάσουν σε παράλιες περιοχές.
Το τσουνάμι πολλοί το αποκαλούν παλιρροιακό κύμα ή «θαλάσσιο σεισμικό κύμα» αλλά και οι δύο αυτοί όροι είναι λανθασμένοι. Ο πρώτος αφορά βαρυτικής προέλευσης κύματα που δημιουργούνται σε μεγάλη θαλάσσια κυρίως επιφάνεια από τις έλξεις Σελήνης και Ηλίου στην υδρόσφαιρα. Αντιθέτως, το τσουνάμι είναι (συνήθως) σεισμικό φαινόμενο και εξετάζεται από την Σεισμολογία.
Ο δεύτερος όρος είναι ορθός, όταν η γενεσιουργός αιτία είναι ένας σεισμός. Ωστόσο αγνοεί εντελώς άλλα πιθανά αίτια που είναι ικανά να προκαλέσουν τσουνάμι, όπως μία υποθαλάσσια κατολίσθηση ή μία ηφαιστειακή έκρηξη ή ένα συμβάν πρόσκρουσης, στο οποίο ένα εξωγήινο κομμάτι βράχου, ένας αστεροειδής, μετεωρίτης ή άλλο διαστημικό υλικό συγκρούεται με τη Γη.
Παράλληλα, υπάρχει και ο όρος «Μετεο-τσουνάμι» για μεγάλα κύματα που προκαλούνται από μετεωρολογικά φαινόμενα, ενώ συχνά χρησιμοποιείται και ο άτυπος όρος «Μεγα-τσουνάμι» να περιγράψει τα πολύ μεγάλα τσουνάμι.
Τα κύματα αυτά, έχουν μεγάλο μήκος κύματος και μεταφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας. Ενώ μία σειρά μεγάλων θαλάσσιων κυμάτων που προκαλούνται από τον άνεμο έχουν μέγιστο μήκος κύματος (απόσταση από κορυφή σε κορυφή κύματος) τα 100 - 150 μέτρα και περιοδικότητα μερικά δευτερόλεπτα, τα τσουνάμι έχουν τεράστια μήκη κύματος που μπορεί να φτάσουν τα 100 ή και τα 200 χιλιόμετρα και περιοδικότητα ακόμα και άνω της 1 ώρας.
Όσο διαδίδονται στην ανοιχτή θάλασσα με μεγάλο βάθος έχουν ελάχιστο ύψος (δεν ξεπερνάει ποτέ το 1 μέτρο) και ταξιδεύουν κυκλικά προς όλες τις κατευθύνσεις γύρω από το σημείο που ξεκίνησαν, με ταχύτητα 700 - 800 χλμ/ώρα. Παρά την τρομακτική αυτή ταχύτητα, δεν γίνονται αντιληπτά από τα πλοία στην ανοιχτή θάλασσα, ούτε καν από βάρκες, καθώς φαίνονται σαν μία φουσκοθαλασσιά (λείας και αδιάσπαστης επιφάνειας, με κορυφές που δεν σκάνε, ούτε ασπρίζουν) που περνάει «σαν αστραπή» και φεύγει.
Φθάνοντας όμως στα ρηχά, λόγω της μείωσης του βάθους αναδιπλώνονται και ενώ χάνουν ταχύτητα, κερδίζουν σε ύψος. Όταν τελικώς σκάσουν στην ακτή, αν και η ταχύτητα πρόσκρουσης συνήθως είναι 40 χλμ/ώρα, το τελικό ύψος τους μπορεί να ποικίλει από 5 - 12 μέτρα ή και παραπάνω. Πρακτικώς όμως αρκεί να φτάσει μόνο τα 2 μέτρα για να υπάρξουν ζημιές και θύματα.
Ένα από τα πλέον καταστρεπτικά τσουνάμι της σύγχρονης ιστορίας (και αυτό με τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπινων θυμάτων) εκδηλώθηκε μετά τον σεισμό της 26ης Δεκεμβρίου 2004 στην Ινδονησία, το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα σχεδόν 250.000 νεκρούς και τεράστιες υλικές ζημιές. Ως μέγεθος, το μεγαλύτερο τσουνάμι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ήταν αυτό που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα (Ινδονησία) το 1883. Το μέγιστο ύψος των κυμάτων που δημιουργήθηκαν έφτασε τα 40 μέτρα.
Φωτοερμηνευτικά στοιχεία :
- Στο παγχρωματικό κανάλι εμφανίζεται πριν χτυπήσει με μπλε χρώμα και άσπρο αφρό, λόγω των κυμάτων, ενώ μετά, φαίνεται καφέ λόγω της ποσότητας χώματος που μεταφέρει.
- Σχήμα: Ακαθόριστο
- Μέγεθος: Ένα τσουνάμι μπορεί να έχει μήκος κύματος 100 έως 200 km (η απόσταση δύο διαδοχικών κορυφών του), ενώ το ύψος του κύματος που προχωράει στον ωκεανό μόλις μισό μέτρο, όμως γιγαντώνεται πολύ γρήγορα. Όταν λοιπόν το κύμα φθάνει στην ακτή, το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα 40 μέτρα πάνω από την κανονική στάθμη της θάλασσας.
- Τόνος: Πριν ανοιχτός καθώς τα νερά είναι καθαρά, ενώ μετά πιο σκούρος λόγω των χωμάτων που μεταφέρει.
- Υφή: Τραχειά.
- Είναι απόλυτη ένδειξη για: Θάλασσα ή λίμνη.
- Θέση: Δημιουργείται συνήθως στα ανοιχτά και φτάνει μέχρι και τις ακτές.
- REDIRECT Παλιρροιακό κύμα
