Τεχνολογία διαστήματος στην αρχαιολογική έρευνα και τη διαχείριση πολιτιστικών πόρων σε ημιάνυδρες κι ερημοποιημένες περιοχές
Από RemoteSensing Wiki
Space technologies in archaeological research & CRM of semi-arid & desertification affected regions. Examples from China & Greece
Apostolos Sarris, Sofia Topouzi , Eleni Chatziiordanou , Jianguo Liu, Lianggao Xu
Πηγή:[[1]]
1. Εισαγωγή
Οι τεχνικές της δορυφορικής τηλεπισκόπησης και των ΓΠΣ χρησιμοποιήθηκαν στην αρχαιολογική έρευνα και την έρευνα για τη διαχείριση πολιτιστικών πόρων σε περιοχές ερημοποιημένες και ημιάνυδρες. Οι περιοχές μελέτης που επιλέχθηκαν είναι η περιοχή του Λασιθίου στην Ελλάδα και Zhouyuan στην Κίνα. Η έρευνα έγινε με βάση πρόσφατη χαρτογράφηση με ψηφιοποίηση των δεδομένων , χρήση του Γεωγραφικού Συστήματος Εντοπισμού και τη δημιουργία ψηφιακού αρχαιολογικού χάρτη μέσω Web-GIS. Χρησιμοποιήθηκαν δορυφορικές εικόνες SPOT και Landsat TM για την εύρεση της φασματικής υπογραφής των αρχαιολογικών χώρων. Με χρήση ΓΠΣ σε συνδυασμό με τα γεωμορφολογικά, γεωλογικά, περιβαλλοντικά και πολιτιστικά στοιχεία των περιοχών ορίστηκαν οι αρχαιολογικοί χώροι που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω περιβαλλοντικών ή και ανθρωπογενών παραγόντων.
2. Η περίπτωση της περιοχής του Λασιθίου (Ελλάδα)
Η έρευνα έγινε κατά κύριο λόγο για να καλύψει την ανάγκη για δημιουργία ενός μοντέλου για τη διαχείριση πολιτιστικών πόρων (Cultural Resources Management) Βασικός άξονας υπήρξε η εκτίμηση κινδύνου των αρχαιολογικών χώρων από φυσικά, περιβαλλοντικά και ανθρωπογενή αίτια όπως σεισμική δραστηριότητα, πυρκαγιές , διάβρωση εδάφους , χρήσεις γης, γεωλογικά χαρακτηριστικά, το κλίμα της περιοχής, τον πληθυσμό και την τουριστική εκμετάλλευση.
Μέθοδοι - Αποτελέσματα Δημιουργήθηκαν θεματικοί χάρτες λαμβάνοντας υπ’οψη τη μέση και μέγιστη θερμοκρασία, υγρασία και βροχόπτωση των τελευταίων δεκαετιών. Με χρήση της μεθόδου παρεμβολής Kriging προκύπτει ότι η τάση που υπάρχει στην περιοχή είναι να μειώνονται τα επίπεδα βροχόπτωσης και αντίστοιχα να αυξάνεται η θερμοκρασία, βασικοί παράγοντες που οδηγούν σε ερημοποίηση. (Εικ. 1) Λήφθηκαν δεδομένα της σεισμικής δραστηριότητας των τελευταίων δεκαετιών. Απλοποιημένο μοντέλο με χρήση κυκλικών ζωνών διαφορετικής ακτίνας για κάθε κατηγορία μεγέθους σεισμικότητας, υπέδειξε τις περιοχές που επηρεάστηκαν σοβαρά από σεισμό . Το ποσοστό των αρχαιολογικών χώρων που βρίσκονται σε περιοχές υψηλής σεισμικής επικινδυνότητας ανήλθε στο 76,67%. Η μοντελοποίηση των αρχαιολογικών περιοχών που βρίσκονται σε κίνδυνο έγινε με χρήση δυαδικών υπολογισμών και σταθμισμένων διαδικασιών. Η κατηγοριοποίηση των δεδομένων έγινε με βάση τις παραμέτρους κινδύνου ( ανθρωπογενείς, διάβρωση, σεισμική δραστηριότητα κα). Η χωρική συσχέτιση των αρχαιολογικών χώρων και γεωλογικών δεδομένων και χρήσης γης έδειξε ότι ένα μεγάλο ποσοστό (34,73%) βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω εντεταμένης αγροτικής εκμετάλλευσης. (Εικ. 2)
3. Η περίπτωση της περιοχής Zhouyuan (Κίνα)
Για εντοπισμό αρχαιολογικών ευρημάτων χρησιμοποιήθηκαν εικόνες Landsat TM και αεροφωτογραφίες καθώς έγινε και φωτογραμμετρική αποτύπωση της περιοχής, η οποία είχε οικοδομηθεί κυρίως από πλίνθους. Μέθοδοι - Αποτελέσματα Το συμπιεσμένο χώμα που είχε χρησιμεύσει ως οικοδομικό υλικό της περιοχής εμφανίζει μικρότερα ποσοστά υγρασίας σε σχέση με το περιβάλλον έδαφος. Ελλείψει καλλιεργειών η περιοχή δεν είχε κάποια άλλη κάλυψη οπότε έγινε διαχωρισμός του είδους εδάφους από εικόνες Landsat TM αφού για τις περιοχές του φάσματος εγγύς υπέρυθρο και μέσο υπέρυθρο ( κανάλια 4,5,7 ) μπορούν να γίνουν ορατές διαφορές στο έδαφος που οφείλονται σε διαφορετικά ποσοστά υγρασίας. Με άλλο συνδυασμό καναλιών των ίδιων εικόνων και μεθόδους ενίσχυσης εικόνας εντοπίστηκαν αρκετά γραμμικά στοιχεία με μεγάλη ανακλαστικότητα, αφού ήταν ξηρότερα από το υπόλοιπο έδαφος και ταυτοποιήθηκαν ως τμήματα της αρχαίας πόλης. (Εικ. 3) Γεωδαιτικοί σταθμοί υψηλής ακρίβειας χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθεί φωτογραμμετρικά ένας νέος χάρτης της περιοχής. Οι συντεταγμένες εδάφους σε συνδυασμό με στερεοσκοπικές φωτογραφίες έδωσαν ένα τριδιάστατο μοντέλο , από το οποίο τα διαφορετικά τοπογραφικά επίπεδα (ισοϋψείς, ποτάμια, δρόμοι, σύγχρονοι οικισμοί , στεροσκοπικές φωτογραφίες) εισήχθησαν σε περιβάλλον GIS κι έδωσαν ένα διαδραστικό χάρτη της περιοχής.
