Σχεδιασμός, ανταγωνισμός και αστική διάχυση στην μεσογειακή πόλη: Η περίπτωση της Αθήνας
Από RemoteSensing Wiki
I. Chorianopoulos *, T. Pagonis, S. Koukoulas, S. Drymoniti
Dept. of Geography, University of the Aegean, University Hill, Mytilene 81100, Greece
Link: [1]
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Διάχυση, Ανταγωνιστική πόλη, Σχεδιασμός, Αθήνα, Ολυμπιακοί Αγώνες
Αντικείμενο
Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η σύνδεση της ανταγωνιστικότητας των πόλεων και των πολιτικών που ακολουθούν με την αστική διάχυση. Περιοχή μελέτης αποτελεί η Αθήνα και συγκεκριμένα η περιοχή της Μεσόγειας Πεδιάδας μετά την υλοποίηση των υποδομών για την φιλοξενία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Για την απεικόνιση των αλλαγών στις χρήσεις χρησιμοποιούνται δορυφορικές εικόνες για δύο έτη και σκοπός είναι η εκτίμηση εάν τελικά η επέκταση των πόλεων είναι τελικά διάχυση με αρνητική έννοια.
Εισαγωγή
Στο παρόν κείμενο επιδιώκεται η σύνδεση της αστικής διάχυσης με την αστική ανταγωνιστικότητα και τον σχεδιασμό. Η αστική ανταγωνιστικότητα αναφέρεται στην ικανότητα μιας μητροπολιτικής περιοχής να προσελκύει επενδύσεις, αντιμετωπίζοντας τις κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις του αναπροσδιορισμού των κατευθύνσεων σε αυτή την κατεύθυνση. Η αστική διάχυση από την άλλη συνδέεται με τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού και την σημαντική ανακατανομή των κατοίκων στο αστικό τοπίο. Η αστική ανταγωνιστικότητα αποτελεί τον παράγοντα κλειδί για την ώθηση της αστική ανάπτυξης και κατά επέκταση της αστικής διάχυσης. Ένας ακόμη παράγοντας που επηρέασε την αστική διάχυση είναι η ανυπαρξία σχεδιασμού και το μεγάλο κύμα αποίκισης στις παρυφές της πόλης. Η πόλη της Αθήνας έρχεται να αντιμετωπίσει ένα νέο κύμα διάχυσης το οποίο συνδέεται με την αλλαγή του σχεδιασμού για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας σε τοπικό επίπεδο. Αυτή η εικόνα είναι εμφανής μέσω της αλλαγής των χρήσεων γης με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων. Η πυκνότητα της αστικοποίησης ποικίλει και λαμβάνει τεσσάρων ειδών μορφές όπως η προαστιακή ανάπτυξη, η γραμμική ανάπτυξη, η διάσπαρτη ανάπτυξη στο χώρο σχηματίζοντας μια πολυκεντρική πόλη και διάσπαρτη γύρω από ένα κέντρο πόλης. Η σημαντικότητά της οφείλεται στο γεγονός πως οι επιπτώσεις της είναι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές οι οποίες εντείνονται όταν συνδέονται με την άναρχη και μη βιώσιμη ανάπτυξη.
Σχεδιάζοντας μια άναρχη πόλη
Η ιστορικά επεκτεινόμενη διαδικασία της πόλης της Αθήνας είναι εμφανής στον πίνακα 1. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η συνεχής προσέλκυση πληθυσμού και η απουσία σχεδιασμού. Παράδειγμα του συνδυασμού αστικής ανταγωνιστικότητας και αστικής διάχυσης είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Η ανάπτυξη της Αθήνας προσανατολίζεται σε εθνικό επίπεδο με σκοπό να φιλοξενηθεί το γεγονός και για τους σκοπούς αυτούς δημιουργούνται δρόμοι, υποδομές που συμβάλλουν στην αλλαγή των δυνάμεων ανάπτυξης και την αύξηση των αξιών γης. Περιοχή μελέτης Το παρόν άρθρο εστιάζει στην Μεσόγεια Πεδιάδα όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό από την εικόνα 2. Η περιοχή αρχίζει να αλλάζει το 1980 με την μετεγκατάσταση του αεροδρομίου εντός της και την δημιουργία υποδομών για την σύνδεση του αεροδρομίου με το κέντρο της πόλης. Ο Υμηττός αποτέλεσε το φυσικό όριο της αστικής διάχυσης κατά το μεγάλο κύμα μετανάστευσης βοηθώντας στην διατήρηση του αγροτικού χαρακτήρα της περιοχής.
Μεθοδολογία
Για την μελέτη της αλλαγής των χρήσεων γης χρησιμοποιείται η μετα-ταξινόμησης ανάλυση με τη χρήση δορυφορικών εικόνων. Η παρακολούθηση της αστικής ανάπτυξης γίνεται μέσω της σύγκρισης ταξινομημένων χαρτών διαφόρων χρονολογιών και αξιολογώντας τις αλλαγές των pixel από αστικές και μη αστικές χρήσεις. Στην παρούσα εργασία χρησιμοποιούνται 2 εικόνες Landsat TM 5 (Ιούνιος 1987 και Μάιος 2003, 7 κανάλια, μέγεθος pixel 30m). Γεωμετρική διόρθωση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση δεύτερης τάξης πολυώνυμα και resampling με τη μέθοδο του πλησιέστερου γείτονα με RMS error μικρότερο από 1 pixel. Ορίστηκε το ελληνικό γεωδαιτικό σύστημα και οι εικόνες ταξινομήθηκαν με την ταξινόμηση Μέγιστης Πιθανοφάνειας με την τυχαία επιλογή δειγμάτων από κάθε κλάση. Δημιουργούνται 7 κλάσεις και συγχωνεύονται σε 2 ως αστικές και μη αστικές χρήσεις. Η περιοχή μελέτης περιορίστηκε στην πεδιάδα ώστε να μειωθεί το σφάλμα και η σύγχυση στην ταξινόμηση λόγω των ορεινών όγκων. Ο έλεγχος του σφάλματος πραγματοποιείται μέσω error matrices όπως το αναλύουν οι Koukoulas and Blackburn (2001), Khorram (1999) and Congalton and Green (1999). Οι ακρίβειες των χαρτών είναι 93%, 94% και του τελικού εκτιμάται σε 86%. Για να εκτιμηθεί η επίδραση των πολιτικών ανάπτυξης στην αστική εξέλιξη της περιοχής γίνεται υπέρθεση των ζωνών ανάπτυξης στον τελικό ταξινομημένο χάρτη. Η αλλαγή των χρήσεων γης στις σχεδιασμένες ζώνες αναλύεται στον πίνακα 2. Η αστική διάχυση στην περιοχή σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ταξινόμησης γίνεται σε βάρος της αγροτικής γης και των προστατευμένων περιοχών καθοδηγούμενη από τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Συμπερασματικά, η διάχυση που συμβαίνει στη Μεσόγεια Πεδιάδα έχει αρνητικό πρόσημο καθώς αποκλίνει σημαντικά από το σχεδιασμό για την εν λόγω περιοχή.
