Παρακολούθηση αποκατάστασης περιοχών εξόρυξης μέσω της Τηλεπισκόπησης και του GIS.

Από RemoteSensing Wiki

Παρακολούθηση αποκατάστασης περιοχών εξόρυξης μέσω της Τηλεπισκόπησης και του GIS.

Πρωτότυπος τίτλος: Assessment of the capability of remote sensing and GIS techniques for monitoring reclamation success in coal mine degraded lands

Συγγραφείς: Shivesh Kishore Karan, Sukha Ranjan Samadder, Subodh Kumar Maiti

Πηγή: Journal of Environmental Management, July 2016, 272-283

Λέξεις κλειδιά: Τηλεπισκόπηση, GIS, Εξόριση άνθρακα, NDVI, NDMI, Ινδία

Σύνδεσμος πρωτότυπου κειμένου: [1]

Εικόνα 1. Ο χάρτης της περιοχής μελέτης. Η θέση του ορυχείου σε σχέση με το Jharkhand και το Dhanbad.

Πίνακας 1. Λεπτομέρειες δορυφορικών δεδομένων.

Πίνακας 2. Οι αλλαγές στις χρήσεις γης της περιοχής από το 2000 έως το 2015.

Πίνακας 3. Ακρίβειες ταξινόμησης για τις δορυφορικές εικόνες 2000 και 2015.

Πίνακας 4. Κατανομή των τάξεων χρήσης γης με διάφορους δείκτες βλάστησης για τα έτη 2000 και 2015.

Πίνακας 5. Κατανομή των τάξεων χρήσης γης σύμφωνα με το δείκτη NDMI για τα έτη 2000 και 2015.

Πίνακας 6. Ο κατάλογος φύτευσης (<1,5 m ύψος) που παρατηρήθηκε στα 3 τεταρτημόρια στην περιοχή μελέτης κατά την παρατήρηση του αγρού.

Εικόνα 2. (α): Κατανομή της χρήσης γης με τη χρήση SVM για το 2000. β) Κατανομή του NDVI για το 2000. γ) Κατανομή του EVI για το έτος 2000. δ) Κατανομή του RVI για το 2000. ε) Κατανομή του NDMI για το 2000.

Εικόνα 3. (α): Κατανομή της χρήσης γης με τη χρήση SVM για το 2015. β) Κατανομή του NDVI για το 2015. γ) Κατανομή του EVI για το έτος 2015. δ) Κατανομή του RVI για το 2015. ε) : Κατανομή του NDMI για το 2015.

Εικόνα 4. (α): Στατιστική συσχέτιση μεταξύ NDVI και NDMI. (β): Στατιστική συσχέτιση μεταξύ EVI και NDMI. (γ): Στατιστική συσχέτιση μεταξύ RVI και NDMI.

Εικόνα 5. ((α): Σχετική πυκνότητα των ειδών δέντρων στην αντιπροσωπευτική τοποθεσία. (β): Περίφραξη ογκόλιθων για την αποτροπή ανθρωπογενών διαταραχών. (γ): Ανακτημένος χώρος στην περιοχή μελέτης. (δ): Ανακτημένος χώρος στην περιοχή μελέτης.

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Αντικείμενο της παρούσας είναι η διαχρονική παρακολούθηση των περιοχών εξόρυξης και η εκτίμηση της αποκατάστασης του χώρου. Η μελέτη αυτή προτείνει ότι ο συνδυασμός της Τηλεπισκόπησης και των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την παρακολούθηση τέτοιων περιοχών και την αξιολόγηση ως προς την επαναχρησιμοποίηση τους καθώς αποτελούν κυρίως περιοχές κοντά σε αστικό ιστό.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΣΚΟΠΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Ο κύριος στόχος της συγκεκριμένης έρευνας είναι η χρησιμοποίηση της Τηλεπισκόπησης και του GIS για τον προσδιορισμό των αλλαγών που σημειώθηκαν στο ορυχείο της Jharia στην Ινδία κατά τη διάρκεια 15 χρόνων. Τα ορυχεία ανέκαθεν αποτελούσαν σημαντική οικονομική δραστηριότητα προκαλώντας όμως ταυτόχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα όπως ατμοσφαιρική ρύπανση, υποβάθμιση του εδάφους, υποβάθμιση της βλάστησης και δημιουργία μεγάλων χωματερών. Η παρακολούθηση και ανάλυση των χαρακτηριστικών του ορυχείου και των γύρω περιοχών παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατύπωση σωστών στρατηγικών διαχείρισης και αποκατάστασης του χώρου μετά το πέρας της λειτουργίας του. Οι συμβατικοί μέθοδοι παρακολούθησης, όπως εργασίες πεδίου και εργαστηριακές μελέτες, απαιτούν υψηλό εργατικό δυναμικό και χρόνο επομένως κρίνονται ακατάλληλες για μεγάλες περιοχές όπως αυτήν. Γι’ αυτό το λόγο τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές έχουν στραφεί στην Τηλεπισκόπηση και τα GIS για τέτοιες εργασίες και κυρίως για την περιβαλλοντική διαχείριση και τις γεωγραφικές αναλύσεις.

ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ

Η παρούσα μελέτη χωρίστηκε σε δυο διαφορετικές φάσεις. Στο πρώτο μέρος αξιολογήθηκε η χωρική και χρονική μεταβολή στην κάλυψη της βλάστησης χρησιμοποιώντας τις μηχανές διανυσμάτων υποστήριξης (SVM) στην τεχνική της επιβλεπόμενης ταξινόμησης, τον δείκτη αναλογικής βλάστησης (RVI), τον βελτιωμένο δείκτης βλάστησης (EVI), το δείκτη βλάστησης κανονικοποιημένης διαφοράς (NDVI) και το δείκτη υγρασίας κανονικοποιημένης διαφοράς (NDMI). Το δεύτερο μέρος της μελέτης επικεντρώθηκε στην εύρεση της καταλληλότερης τεχνικής για την παρακολούθηση της αλλαγής στην κάλυψης της βλάστησης σε διάστημα 15 ετών.

Περιοχή Μελέτης

Το ορυχείο της Jharia βρίσκεται στην κοιλάδα του ποταμού Damodar και είναι γνωστό ως η αποκλειστική αποθήκη άνθρακα στη χώρα. Στην συγκεκριμένη εργασία μελετάται η περιοχή Block II του ορυχείου. Έχει έκταση περίπου 900 εκτάρια, αποτελείται από πολλαπλούς τύπους χρήσης γης και βρίσκεται βόρεια του ποταμού Damodar και δεξιά του ποταμού Jamunia. Απέχει 40 χλμ από το Dhanbad και βρίσκεται ανάμεσα στα γεωγραφικά πλάτη 23ο 47΄30΄΄ έως 23ο 46΄30΄΄ και γεωγραφικά μήκη 86ο 13΄30΄΄ έως 86ο 10΄30΄΄. Βροχοπτώσεις σημειώνονται κυρίως από Ιούνιο μέχρι Σεπτέμβριο. Το κλίμα της περιοχής είναι μεταβατικό μεταξύ ενός υγρού υποτροπικού κλίματος και ενός τροπικού υγρού και ξηρού κλίματος. Η μέγιστη θερμοκρασία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού φτάνει μέχρι και 48°C και η ελάχιστη θερμοκρασία φθάνει έως και 10 °C κατά τη χειμερινή περίοδο.

Συλλογή Δεδομένων

Για αυτή τη μελέτη συλλέχθηκαν δορυφορικά δεδομένα από την ιστοσελίδα της Αμερικάνικης Γεωλογικής Υπηρεσίας [USGS Earth Explorer]. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν πολυφασματικά δεδομένα από τον Landsat 5 TM και τον Landsat 8 OLI/TIRS. Προκειμένου να αποφευχθεί το φαινόμενο της μεταβολής της θερμοκρασίας και των βροχοπτώσεων στην κάλυψη της βλάστησης, αποκτήθηκαν εικοσιτετράωρες εικόνες της περιοχής μελέτης. Τα μετεωρολογικά δεδομένα συλλέχθηκαν από το Ινδικό Μετεωρολογικό Σταθμό στο Νέο Δελχί. Στις δορυφορικές εικόνες έγιναν ραδιομετρικές και ατμοσφαιρικές διορθώσεις μέσω του προγράμματος ERDAS Imagine και επιλέχθηκε το προβολικό σύστημα WGS 1984 στο ArcGIS 10.2.2 Οι λεπτομέρειες και οι ιδιότητες των δορυφορικών εικόνων, μαζί με τις βροχοπτώσεις και τη θερμοκρασία παρουσιάζονται στον πίνακα 1.

Τηλεπισκόπηση και ανάλυση GIS

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ NDVI ΔΕΙΚΤΗ: Ένας από τους πιο δημοφιλείς δείκτες βλάστησης που χρησιμοποιεί στα πολυφασματικά δεδομένα είναι ο δείκτης βλάστησης κανονικοποιημένης διαφοράς (NDVI). Η βλάστηση απορροφά την ηλιακή ακτινοβολία στην πλήρη φασματική περιοχή (PAR) και ανακλά την ηλιακή ακτινοβολία στη φασματική περιοχή κοντά στο εγγύς υπέρυθρο. Οι τιμές του κυμαίνονται πάντοτε μεταξύ -1 και +1, όπου οι αρνητικές τιμές δηλώνουν την απουσία βλάστησης. Οι τιμές του NDVI για τη βλάστηση είναι γενικά θετικές και κυμαίνονται από 0,2 έως 0,8, καθώς οι υψηλότερες τιμές του δείκτη συνδέονται με μεγαλύτερη έκταση πράσινου φύλλου και βιομάζα. Ο τύπος υπολογισμούς του είναι: NDVI=(NIR-Red)/(NIR+Red)

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ RVI ΔΕΙΚΤΗ: Ο δείκτης αναλογικής βλάστησης (RVI) είναι ο παλαιότερος και πρώτος δείκτης βλάστησης που χρησιμοποιήθηκε στην Τηλεπισκόπηση. Χρησιμοποιείται για τη διάκριση της βλάστησης από το γυμνό έδαφος και την απαλοιφή τοπογραφικών σκιών. Η πράσινη βλάστηση έχει μια μοναδική ιδιότητα να αντανακλάται έντονα στην περιοχή της εγγύς υπερύθρου, ενώ απορροφάται στην κόκκινη περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Γι’ αυτό το λόγο το εικονοστοιχείο που έχει φωτεινό χρώμα, μετά τον υπολογισμό του συγκεκριμένου δείκτη, υποδηλώνει υγιής βλάστηση. Το RVI υπολογίζεται χρησιμοποιώντας τον τύπο: RVI=NIR/Red.

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ EVI ΔΕΙΚΤΗ: Για τη βελτιστοποίηση της ένδειξης της βλάστησης σε περιοχές με υψηλή βιομάζα και τη γενικότερη παρακολούθηση της βλάστησης, αναπτύχθηκε ένας βελτιωμένος δείκτης βλάστησης (EVI) μέσω της αποσύνδεσης του σήματος και της μείωσης των ατμοσφαιρικών σφαλμάτων. Οι δύο δείκτες βλάστησης, NDVI και EVI, αλληλοσυμπληρώνονται στις μελέτες της παγκόσμιας βλάστησης και βελτιώνουν την ανίχνευση της αλλαγής της βλάστησης και την εξαγωγή των βιοφυσικών παραμέτρων. Ο τύπος υπολογισμούς του είναι: EVI= G* ((NIR-Red)/(NIR+C1*Red-C2*Blue+L))

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΔΙΑΝΥΣΜΑΤΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ (SVM): Η τεχνική που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα εργασία για την ταξινόμηση των χρήσεων γης στις δορυφορικές εικόνες από το 2000 έως το 2015 είναι αυτή που χρησιμοποιεί τις μηχανές διανυσμάτων υποστήριξης. Τα κύρια πλεονεκτήματα του SVM έναντι άλλων συμβατικών τεχνικών ταξινόμησης είναι ότι μπορεί να χειριστεί αρκετά σημαντικά, πολύπλευρα και κατακερματισμένα δεδομένα με σχετική ευκολία. Η βασική αρχή που χρησιμοποιεί ο SVM είναι η μεταφορά των δεδομένων στο «χώρο των χαρακτηριστικών», στον οποίο τα δεδομένα είναι γραμμικά διαχωριζόμενα και έχουν μεγαλύτερες διαστάσεις, όπου γίνεται ο υπολογισμός ενός πολυεπιπέδου μέγιστου διαχωρισμού των δύο τάξεων.

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ NDMI ΔΕΙΚΤΗ: Ο τελευταίος δείκτης που υπολογίστηκε είναι ο δείκτης υγρασίας κανονικοποιήμενης διαφορας (NDMI). Έχει ανακαλυφθεί ότι η υγρασία συσχετίζεται άμεσα με τη βλάστηση και την κατανομή της στο χώρο. Αποτελεί δηλαδή μια ευαίσθητη παράμετρος για τη δομή και την υγεία της βλάστησης. Ο δείκτης NDMI υπολογίζεται από τον εξής τύπο: NDMI=(NIR-SWIR)/(NIR+SWIR).

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΦΥΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ: Για τον υπολογισμό των παραπάνω στοιχείων χρησιμοποιήθηκαν τρείς υπό-περιοχές έκτασης 10x10m, που περιείχαν 75 δένδρα η καθεμία. Η σχετική πυκνότητα όλων των διαφορετικών ειδών εντός των περιοχών καταγράφηκε στο πρόγραμμα. Στο ανώτερο έδαφος εφαρμόστηκε λάκκος φυτεύσεων μεγέθους 45x45x30 cm. Κατά το στάδιο της αποκατάστασης φυτεύτηκαν φυτά 3 έως 6 μηνών και χρησιμοποιήθηκαν πρόσθετα εργαλεία όπως κοπριά. Μετά από 3 χρόνια πραγματοποιήθηκε τακτικό κλάδεμα για την προώθηση της κάθετης ανάπτυξης της βλάστησης. Όλες οι εργασίες αποκατάστασης πραγματοποιήθηκαν κατά την έναρξη του μουσώνα (Ιούνιος Ιούλιος).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ NDMI ΜΕ RVI, EVI ΚΑΙ NDVI

Οι επτά ξεχωριστές κατηγορίες χρήσης γης που οριοθετήθηκαν με επιτυχία χρησιμοποιώντας την ταξινόμηση βασισμένη στις μηχανές διανυσμάτων υποστήριξης είναι οι εξής:

• Κοιτάσματα άνθρακα

• Χωματερή

• Πυκνή βλάστηση

• Μεσαία πυκνή βλάστηση

• Αραιή βλάστηση

• Ορυκτή κοιλότητα

• Κατασκευές

Παρατηρήθηκε από τα αποτελέσματα ότι, για όλα τα έτη, ο κυρίαρχος τύπος χρήσης γης ήταν η χωματερή με συνολική έκταση 300,65 εκτάρια το 2000 και 287,35 εκτάρια το έτος 2015. Παρουσίασε δηλαδή μείωση της τάξης του 4,4%. Η μέγιστη ποσοστιαία μεταβολή σημειώθηκε στην τάξη της πυκνής βλάστησης, η οποία είχε αύξηση περίπου 59,3% από 56,46 εκτάρια το έτος 2000 σε 89,91 εκτάρια το 2015. Η κατανομή των άλλων κατηγοριών χρήσης γης παρουσιάζεται στον πίνακα 2.

Για τη δορυφορική εικόνα του Landsat 5 του 2000 η συνολική ακρίβεια ταξινόμησης ήταν 89,4% με συντελεστή Kappa 0,87 ενώ η ακρίβεια ταξινόμησης για τη δορυφορική εικόνα Landsat 8 του 2015 παρατηρήθηκε να είναι 96% με συντελεστή Kappa 0,94. Η αύξηση της ακρίβειας της ταξινόμησης για τη τελευταία εικόνα οφείλεται στο γεγονός ότι συμμετείχε στη διαδικασία και το πανχρωματικό κανάλι, το οποίο βελτιώνει τη χωρική ανάλυση και την οπτική ερμηνεία. Λεπτομέρειες για την ακρίβεια των ταξινομήσεων φαίνονται καλύτερα στον πίνακα 3.

Ο δείκτης NDVI και ο δείκτης EVI παρουσίασαν μια αυξανόμενη τάση στην πυκνή βλάστηση και τη μέση πυκνή βλάστηση από το 2000 μέχρι το 2015 (εικόνα 2 και 4). Οι τιμές του NDVI για τη μεσαία πυκνή βλάστηση κυμανθήκαν από 0,37 έως 0,44 και για τα δύο έτη. Οι αντίστοιχες τιμές του NDVI για την πυκνή βλάστηση κυμάνθηκαν από 0,44 έως 0,63. Χρησιμοποιώντας τον NDVI παρατηρήθηκε ότι το 2000, η πυκνή βλάστηση και η μέση πυκνή βλάστηση που υπήρχαν στην περιοχή μελέτης ήταν 59,76 εκτάρια και 158,25 εκτάρια αντίστοιχα. Το 2015 η έκταση που καλύπτεται από πυκνή και μεσαία πυκνή βλάστηση αυξήθηκε σε 82,3 εκτάρια και 146,9 εκτάρια αντίστοιχα. Χρησιμοποιώντας τον EVI παρατηρήθηκε αύξηση 55% για την πυκνή βλάστηση ενώ η μέση πυκνή βλάστηση εμφάνισε αύξηση 73% και η αραιή βλάστηση παρουσίασε μείωση 0,2%. Από τον υπολογισμό του RVI, υπολογίστηκε η έκταση της πυκνής βλάστησης στα 32,26 εκτάρια, της μέσης πυκνής βλάστησης στα 57,51 εκτάρια και της αραιής βλάστησης στα 147,7 εκτάρια για το 2000. Το 2015 η πυκνή βλάστηση μειώθηκε σχεδόν κατά 91% σε 2,61 εκτάρια, ενώ η μέση πυκνή βλάστηση αυξήθηκε περίπου κατά 48% και 85 εκτάρια. Από τα στοιχεία της κατανομής των τύπων κάλυψης γης είναι προφανές ότι τα αποτελέσματα είναι λανθασμένα.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΟΥ NDMI ΜΕ RVI, EVI ΚΑΙ NDVI

Τα αποτελέσματα της στατιστικής συσχέτισης των δεικτών έδειξε ότι ορυκτή κοιλότητα στην περιοχή μελέτης μειώθηκε κατά 46% και παρατηρήθηκε 37% αύξηση στην τιμή της πυκνής βλάστησης. Για τους σκοπούς της στατιστικής συσχέτισης, επιλέχθηκε ένας χώρος αποκατάστασης 300m2 από την περιοχή μελέτης. Τυχαία σημεία διανεμήθηκαν σε αυτό το χώρο και εξήχθηκε στατιστική ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης, η οποία έδειξε ότι ο δείκτης NDMI συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τον δείκτη NDVI [με r2> 0,86] και για τα δύο έτη. Ακόμα, έδειξε ότι ο δείκτης EVI συσχετίζεται με τον NDMI [με r2> 0.60] και ότι η συσχέτιση μεταξύ RVI και NDMI ήταν σχεδόν ασήμαντη [με r2 <0,30]. Τέλος, οι χαρακτηριστικές περιοχές, όπως τα ορυχεία και οι υποβαθμισμένες εκτάσεις, έδειξαν χαμηλότερη τιμή δείκτη υγρασίας όπου δεν υπήρχε βλάστηση.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΦΥΤΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ

Η σχετική πυκνότητα των ειδών στο χώρο της αποκατάστασης ήταν:

• 57% για Albizia lebbeck

• 34% για Dalbergia sissoo

• 4% για Phyllanthus emblica

• 2% για Alstonia scholaris

• 1% για Mitragyna parviflora

• 1% για Syzizium cumini

• 1% για Zizypus mauritiana

Κατά τη διάρκεια της ποιοτικής αποκατάστασης παρατηρήθηκε φυσική διαδοχή και ανάπτυξη φυσικών ειδών επί των επιτόπιων επισκέψεων. Κατά τη διάρκεια της τετραγωνικής έρευνας, παρατηρήθηκαν συνολικά 48 φυτάρια σε 300 m2 που καλλιεργήθηκαν φυσικά κατά τη διάρκεια της περιόδου αποκατάστασης (15 έτη). Μεταξύ των φυτωρίων, η υψηλότερη πυκνότητα παρουσίασαν τα φυλλώματα Phyllanthus (19%), τα Albizia lebbeck, D. sissoo και τα Terminalia arjuna (15% έκαστο), ακολουθούμενα από την Lannea coromandelica (10%) και τα υπόλοιπα από τα υπόλοιπα (2-6%). Ο συνολικός αριθμός φυτωρίων εκτιμήθηκε ως 1600nos/ha.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η μελέτη αυτή εξέτασε τη σημασία της ενσωμάτωσης της Τηλεπισκόπησης και του GIS για τη μελέτη ανίχνευσης μεταβολών στη βλάστηση μιας περιοχής που έχει χρησιμοποιηθεί ως ορυχείο στο παρελθόν ή χρησιμοποιείται ακόμα. Οι αλλαγές μέσω της Τηλεπισκόπησης μετατράπηκαν σε ποσοτικά δεδομένα με την τεχνική της σύγκρισης διάφορων δεικτών μετά την ταξινόμηση. Η παρούσα μελέτη αξιολόγησε μια αποτελεσματική μέθοδο παρακολούθησης της βλάστησης χρησιμοποιώντας διάφορους δείκτες σχετικά με την υγεία της βλάστησης όπως ο δείκτης βλάστησης κανονικοποιήμενης διαφοράς (NDVI), ο δείκτης αναλογικής βλάστησης (RVI) και ο βελτιωμένος δείκτης βλάστησης (EVI). Η μελέτη καθόρισε μια σχέση μεταξύ του δείκτη υγρασίας κανονικοποιημένης διαφοράς (NDMI) και των δεικτών βλάστησης για να καταλάβει εάν η διαθέσιμη υγρασία του φυτού ήταν αρκετή για να στηρίξει τη ζωή των φυτών και να βρει ποιο συνδυασμό των δεικτών βλάστησης μαζί με το NDMI έδωσε το πιο ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παρακολούθηση της βλάστησης για τα έτη 2000 και 2015 στην περιοχή μελέτης έδειξαν ικανοποιητική αποκατάσταση στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής μελέτης. Η μελέτη θα μπορούσε να συμπληρωθεί με άλλες εργαστηριακές μελέτες, όπως η ανάλυση θρεπτικών συστατικών του εδάφους, η σταθερότητα της κλίσης και η διαπερατότητα των χωματερών, μαζί με τα εργαλεία τηλεπισκόπησης και GIS για την πλαισίωση καλύτερης πολιτικής επιτυχίας ανάκτησης.