Η χωρο-χρονική δυναμική των αστικών χώρων πράσινου σε εξάρτηση με την ταχεία αστικοποίηση και τις περιβαλλοντικές πολιτικές
Από RemoteSensing Wiki
Πρωτότυπος τίτλος: Spatial-temporal dynamics of urban green space in response to rapid urbanization and greening policies
Συγγραφείς: Xiaolu Zhou, Yi-Chen Wang
Εισαγωγή
Η αστική ανάπτυξη σημειώνεται με έναν πρωτοφανή ρυθμό παγκοσμίως με το 65% του πληθυσμού να αναμένεται να κατοικεί στις αστικές περιοχές μέχρι το 2025. H φυσική αύξηση και η μετανάστευση του πληθυσμού από τις αγροτικές προς τις αστικές περιοχές αποτελεί δύο βασικούς παράγοντες που συνέβαλλαν στην ταχεία ανάπτυξη των πόλεων. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία έχει προκαλέσει πολλές επιπτώσεις στο περιβάλλον και αποτελεί κρίσιμο ζήτημα παγκοσμίως. Οι περισσότερες από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αστικοποίησης σχετίζονται με τους χώρους αστικού πρασίνου. Η υποβάθμιση τους έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει μείωση στη βιοποικιλότητα και να διαταράσσει τη δομή και τη διαδικασία των αστικών οικοσυστημάτων. Αντίθετα, η ανάπτυξή τους μπορεί να μετριάσει αυτές τις επιπτώσεις και να επιφέρει θετικές όπως η ελάττωση του φαινομένου της αστικής νησίδας, η ανανέωση της κυκλοφορίας του αέρα κι επίσης να συνεισφέρει στις ψυχαγωγικές ανάγκες των κατοίκων της πόλης. Έχοντας αντιληφθεί τη σημασία των πράσινων χώρων, οι κινέζικες αρχές εφάρμοσαν στρατηγικές που αποσκοπούν στο σχεδιασμό και τη διαχείρισή τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Πεκίνο, η Nanjing και το νησί Xiamen. Για την καλύτερη παρακολούθηση των χώρων αυτών προτείνεται η χρήση της μεθόδου της τηλεπισκόπησης. Η διαθεσιμότητα των δεδομένων αυξημένης χρονικής και χωρικής διακριτικής ικανότητας και κάλυψης επέτρεψε την ακριβέστερη και εκτεταμένη παρακολούθηση της γης και των μεταβολών της. Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, επιλέγεται προς ανάλυση η πόλη Kunming μιας και πρόκειται για ένα οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο στη νοτιοδυτική Κίνα και παρουσιάζει μια ομόκεντρη μορφή ανάπτυξης παρόμοια με πολλές άλλες κινεζικές πόλεις,
Περιοχή μελέτης
Η πόλη Kunming είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Yunnan και βρίσκεται στη νοτιοδυτική Κίνα. Πριν από το 1999, οι ρυθμοί ανάπτυξής της ήταν χαμηλοί. Η πόλη άρχισε να λαμβάνει περισσότερη προσοχή μετά το 1999, όταν πραγματοποιήθηκε η Διεθνής Έκθεση Φυτοκομίας και αναγνωρίστηκε ως διεθνές εμπορικό κέντρο της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας. Η μελέτη επικεντρώθηκε στην διαφοροποίηση του τοπίου στην μητροπολιτική περιοχή. Για να εμπλουτιστεί με φυσικά στοιχεία η πόλη, πραγματοποιήθηκαν αρκετά έργα οικολογικής ανάπτυξης από το 2000, ενώ το 2005 είχε τεθεί ο στόχος να μετατραπεί σε μία από τις Εθνικές Πόλεις-Κήπος της Κίνας.
Υλικό και μεθοδολογία
Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη περιλαμβάνουν εικόνες τηλεπισκόπησης (δορυφόροι Landsat 5, Landsat 7 και SPOT 4), χάρτες, και επιτόπιες έρευνες. Όσον αφορά τη διαδικασία επεξεργασίας, αρχικά, πραγματοποιήθηκε γεωαναφορά, ατμοσφαιρική και τοπογραφική διόρθωση των δορυφορικών εικόνων. Στη συνέχεια, εφαρμόστηκε η μέθοδος της Μέγιστης Πιθανοφάνειας (Maximum Likehood) για την ταξινόμηση των εικονοστοιχείων, με αποτέλεσμα να παραχθεί ο χάρτης χρήσεων γης. Τελευταία, διεξήχθη έλεγχος των μετρικών χώρου (μεταξύ άλλων το ποσοστό κάλυψης «Percentage of Landscape ή αλλιώς PLAND») και ανάλυση του βαθμού των αλλαγών που παρατηρείται στους χώρους πρασίνου για την περιοχή.
Αποτελέσματα
Το μοτίβο χρήσεων γης για τη μητροπολιτική περιοχή Kunming έχει μεταβληθεί σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το δομημένο περιβάλλον έχει επεκταθεί γρήγορα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται αξιοσημείωτη απώλεια των χώρων πρασίνου, ιδιαίτερα στο νότιο τμήμα (εικ. 1). Από τη συνοπτική ανάλυση των μετρικών προέκυψε ότι η δομημένη έκταση αντιπροσώπευε το 15,8% της περιοχής μελέτης κατά το 1992 ενώ το 2009 το ποσοστό αυτό είχε φτάσει στο 42,8%. Επίσης, για να αποκτηθεί εικόνα των μοτίβων χωρικής διαφοροποίησης σε διαφορετικές ομόκεντρες ζώνες, διεξήχθη ανάλυση σε επτά ομόκεντρους κύκλους που ξεκινούν από το κέντρο της πόλης και εκτείνονται μέχρι τα μέχρι και τα περιθώρια (εικ 2). Οι τιμές του δείκτη PLAND για την οικοδομημένη γη έδειξαν ότι οι οικιστικές περιοχές επεκτάθηκαν σε όλες τις ομόκεντρες ζώνες από το 1992 έως το 2009, με εξαίρεση για τη ζώνη 1, όπου το μεγαλύτερο μέρος της γης είχε ήδη αναπτυχθεί. Ο αντίστοιχος δείκτης για τους χώρους πρασίνου δείχνει ότι έχει μειωθεί ο χώρος που καλύπτεται από αυτόν, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό βρίσκεται στη ζώνη 7. Ο ίδιος δείκτης χρησιμοποιήθηκε για να εξεταστεί η χωρική κατανομή των χρήσεων γης για τις κυψέλες κατεύθυνσης. Αντίστοιχη συμπεριφορά παρατηρείται για το δομημένο περιβάλλον και τους χώρους πρασίνου (εικ. 3). Στη συνέχεια υπολογίστηκαν οι διαφοροποιήσεις στην κάλυψη για τις περιόδους από το 1992 έως το 2000 και από το 2000 έως το 2009 (εικ 4). Συνολικά, η δομημένη επιφάνεια εμφανίζει τις μεγαλύτερες μεταβολές, έπειτα ακολουθεί η γεωργική γη, η δασική και στην τελευταία θέση κατατάσσονται οι χώροι πρασίνου.
Συζήτηση
Οι διαφοροποιήσεις στην έκταση που καταλαμβάνει το πράσινο στο Kunming αποτελούν απόρροια της αστικοποίησης και των πολιτικών που τάχθηκαν υπέρ των χώρων πρασίνου. Χαρακτηριστικά μεταξύ 2006 και 2009 έχουν κατασκευαστεί πολλά νέα πάρκα (π.χ. το Yueya Lake Park και το Lotus Lake Park) και δύο γήπεδα γκολφ. Επίσης παράπλευρα των δρόμων έχουν φυτεφθεί δένδρα με αποτέλεσμα τη δημιουργία πράσινων διαδρόμων. Παρόλα αυτά, υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω δημιουργία σχεδίων προστασίας των πράσινων περιοχών όπως το δάσος που βρίσκεται στα προάστια. Η παρούσα μελέτη χρησιμοποίησε αποτελέσματα από δείκτες που μετρούν χωρική κατανομή, όπως ο PLAND, για μα ερμηνεύσει διαφοροποιήσεις της χρήσης/κάλυψης γης. Θα ήταν σκόπιμο να εξεταστούν πρόσθετες πηγές πληροφοριών, όπως τα πρότυπα χρήσεων γης των περιοχών, παρά η ερμηνεία μονάχα ενός δείκτη. Επιπλέον, είναι χρήσιμο να σημειωθεί ότι εμφανίζεται αυτοσυσχέτιση σε μερικές από τις αναλυόμενες χωρικές μετρήσεις.
Συμπεράσματα
Η μελέτη κατέδειξε τη χρησιμότητα των ομοκεντρικών και κατευθυντικών αναλύσεων του χώρου στις διαφοροποιήσεις του τοπίου σε πόλεις με ομόκεντρη ανάπτυξη. Η ποσοτικοποίηση της χωρικής διακύμανσης των χώρων πρασίνου και η κατανόηση της μεταβολής των προτύπων τους με την πάροδο του χρόνου είναι απαραίτητη για την καθοδήγηση των μελλοντικών πολιτικών οικολογικού σχεδιασμού ώστε να διασφαλιστεί η βιώσιμη αστική ανάπτυξη.
