Δορυφορική τηλεπισκόπηση σαν εργαλείο διαχείρισης καταστροφών και βιώσιμης ανάπτυξης: Μία συνεργιστική προσέγγιση
Από RemoteSensing Wiki
Πρωτότυπος τίτλος: Satellite remote sensing as a tool in disaster management and sustainable development: towards a synergistic approach.
Συγγραφείς: Olalekan Mumin Bello, Yusuf Adedoyin Aina
ΣΚΟΠΟΣ
Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να εξετάσει τις πρόσφατες εξελίξεις στις εφαρμογές της τηλεπισκόπησης στο πεδίο της διαχείρισης καταστροφών. Εξετάζει το τρόπο με τον οποίο, οι πρόσφατες εξελίξεις, μπορούν να βοηθήσουν στην άρση των περιορισμών της χρήσης δεδομένων τηλεπισκόπησης σε διαχείριση καταστροφών.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες, ξηρασίες, κατολισθήσεις και ερημοποιήσεις, είναι μερικές φορές αποτέλεσμα της ανθρώπινης επαφής με το περιβάλλον. Αρκετές περιβαλλοντικές καταστροφές περιγράφονται βέλτιστα ως καταστάσεις ξαφνικού συναγερμού εξαιτίας υποτιμημένου υποκείμενου κινδύνου σε συνδυασμό με ακραίες και ασυνήθιστες συνθήκες. Για παράδειγμα, η ξηρασία οφείλεται σε έλλειψη ή και κακή κατανομή της βροχόπτωσης, αλλά η μεγαλύτερη της επίδραση παρουσιάζεται σε περιοχές που έχουν υποβαθμιστεί λόγω της ερημοποίησης. Ο εντοπισμός και η ποσοτικοποίηση των επιδράσεων μίας καταστροφής δεν είναι πάντα εύκολη διαδικασία, γι’ αυτό πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν πολλές παράμετροι, κοινωνικού, οικονομικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα.
Έχει υπάρξει παγκόσμια ευαισθητοποίηση σχετικά με την ανάγκη πραγματοποίησης δραστικών ενεργειών με στόχο την μείωση του αντίκτυπου μίας καταστροφής, μέσω της διαχείρισης καταστροφών. Στην περίπτωση τεράστιας απώλειας κατά τη διάρκεια καταστροφής και παρουσίας κινδύνου, τα ερευνητικά κέντρα εστιάζουν στα παρακάτω:
- Ανάλυση επιδεκτικότητας και ευπάθειας των περιοχών κινδύνου
- Ζωνοποίηση κινδύνων και αναγνώριση ρίσκου
- Δημιουργία σεναρίων καταστροφής και σχεδίαση πλάνου δράσης έπειτα από καταστροφή
- Παρακολούθηση περιοχών πιθανού κινδύνου.
Τα στάδια της διαχείρισης καταστροφών περιλαμβάνουν:
- προετοιμασία για πιθανή καταστροφή
- πρόληψη καταστροφής
- ανακούφιση καταστροφής
- επανένταξη και αναδόμησης
Η τηλεπισκόπηση παίζει σημαντικό ρόλο σε διάφορα στάδια του κύκλου διαχείρισης καταστροφών. Ο κύριος λόγος είναι ότι είναι ένας από τους ταχύτερους τρόπους για λήψη δεδομένων πριν και μετά από μία καταστροφή. Αυτά τα δεδομένα χρησιμεύουν στον έγκαιρο εντοπισμό ζημιάς και βοηθούν στην αξιολόγηση πλάνων επανένταξης. Στο στάδιο που προηγείται της καταστροφής, η τηλεπισκόπηση μπορεί να εφαρμοστεί στην ταυτοποίηση και ανάπτυξη επαρκών συστημάτων και προμηθειών πριν το καταστροφικό συμβάν. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι η αντίδραση στην καταστροφή θα είναι πιο συντονισμένη και πιο αποδοτική με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται ο χρόνος ανάκαμψης. Παρά τις δυνατότητες των τεχνολογιών τηλεπισκόπησης στην διαχείριση καταστροφών, υπάρχουν ακόμη περιορισμοί στην εφαρμογή τους λόγω του χάσματος ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες, της πρόσβασης σε δεδομένα και άλλοι τεχνολογικοί περιορισμοί.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΥΠΟΥ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ
Για να γίνει επιτυχής χρήση τηλεπισκόπησης για την διαχείριση μία καταστροφής, πρέπει πρώτα να καθοριστεί ποιος τύπος τηλεπισκόπησης είναι κατάλληλος για την συγκεκριμένη περίπτωση. Γι’ αυτό τον σκοπό αναπτύχθηκε ένα πλαίσιο επιλογής για την χαρτογράφηση και παρακολούθηση παραθαλάσσιων και τροπικών υγροτόπων, τροπικών δασών, παραθαλάσσιων οικοσυστημάτων και κοραλλιογενών υφάλων. Οι τύποι δορυφορικών και αέριων αισθητήρων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη διαφόρων σταδίων του κύκλου διαχείρισης καταστροφών είναι πολλοί και ποικίλουν. Γι αυτό είναι σημαντική η πρόσθετη χρήση χωρικής κλίμακας του κινδύνου, ώστε να αποφασιστεί ο καταλληλότερος τύπος δεδομένων τηλεπισκόπησης.
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ
Η εφαρμογή της τηλεπισκόπησης στη διαχείριση καταστροφών είναι μεγάλη. Επιγραμματικά αναφέρονται οι παρακάτω εφαρμογές:
- Κυκλώνας
- Πλημμύρα
- Ξηρασία
- Σεισμός, ηφαιστειακές εκρήξεις και κατολισθήσεις
- Πυρκαγιά
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ
Η κυριότερη πρόκληση στη χρήση τηλεπισκόπησης στη διαχείριση καταστροφών είναι να υπάρχει ένα σύστημα τηλεπισκόπησης που να έχει εφαρμογή σε διαφορετικού τύπου καταστροφές. Τη δεδομένη στιγμή γίνεται επιλογή αισθητήρα ανάλογα με την περίσταση. Υπάρχει η ανάγκη δημιουργίας περισσότερων πλαισίων ή προτύπων για την εφαρμογή τηλεπισκόπησης στη διαχείριση καταστροφών, έτσι ώστε ο χρήστης να μην ξεκινά πάντα από το μηδέν. Επίσης σημαντική πρόκληση, σε κάποιες χώρες, είναι η προμήθεια δεδομένων έγκαιρα καθώς, είτε δεν υπάρχει πρόσβαση, ή λείπει η τεχνική εξειδίκευση στην διαχείριση των δεδομένων. Τέλος, δεν υπάρχει χρηματοδότηση για έρευνα στη χρήση δορυφόρων και αυτό περιορίζει αρκετά την πρόοδο των εφαρμογών με ανάπτυξη νέων αλγορίθμων και νέων πλαισίων.
ΣΥΝΕΡΓΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Θα πρέπει να υπάρχουν τρεις συνεργίες στα διαφορετικά επίπεδα της εφαρμογής δεδομένων τηλεπισκόπησης:
- Συνέργεια διαφορετικών τύπων αισθητήρων και πλατφορμών
- Συνέργεια διαφορετικών σχετικών τεχνολογιών όπως εικονοληψία από μη επανδρωμένα αέρια οχήματα, GIS, GNSS και τεχνολογία υπολογιστών και πληροφορίας.
- Συνέργεια ανάμεσα σε σωματεία και οργανισμούς που ασχολούνται με την διαχείριση καταστροφών ώστε να μοιραστούν δεδομένα και εμπειρία.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η τεχνολογία τηλεπισκόπησης παίζει σημαντικό ρόλο στην διαχείριση καταστροφών, κυρίως στα στάδια προετοιμασίας και απόκρισης. Ωστόσο, η επιλογή του τύπου τηλεπισκόπησης αλλάζει ανάλογα με την καταστροφή και θα πρέπει να γίνεται προσεκτικά και σε συνδυασμό με άλλα μέσα παρακολούθησης όπως τεχνικές GIS. Σε αυτή την εργασία κατεγράφησαν, εν συντομία, τις πιθανές εφαρμογές της τηλεπισκόπησης στην διαχείριση καταστροφών και παρουσιάστηκαν οι περιορισμοί και οι προκλήσεις των δορυφορικών δεδομένων στα διάφορα στάδια. Επίσης έγιναν γνωστές νέες εξελίξεις στην τηλεπισκόπηση που είναι σχετικές με τη διαχείριση καταστροφών. Τέλος προτάθηκε μία συνεργιστική προσέγγιση για τη βελτίωση της διαχείρισης καταστροφών.
