Διαχρονική παρακολούθηση βλάστησης Περιοχής Ειδικής Προστασίας «Όρη Τζένα-Πίνοβο» Ν. Πέλλας

Σκοπός

Εικόνα 1. Τα «Όρη Τζένα - Πίνοβο» του Ν. Πέλλας.

Στην περιοχή Ειδικής Προστασίας «Όρη Τζένα – Πίνοβο» του Ν. Πέλλας έγινε η εφαρμογή δορυφορικής τηλεπισκόπησης για τη μελέτη της διαχρονικής μεταβολής της βλάστησης και πιο συγκεκριμένα την παρακολούθηση των αλλαγών βλάστησης στη δεκαετία 1989-1999.

Περιοχή μελέτης

Πίνακας 1. Εδαφοκάλυψη της περιοχής μελέτης.

Τα «Όρη Τζένα - Πίνοβο» με συνολική έκταση 121.000 στρεμμάτων καταλαμβάνουν το ΒΑ ορεινό τμήμα του Ν. Πέλλας και εκτείνονται από υψόμετρο 200m μέχρι 2200m. Η περιοχή ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νatura 2000 (GR 1240002), έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (SPA) αλλά και Μόνιμο Καταφύγιο Άγριας Ζωής, και διαθέτει έξι τύπους φυσικώνοικοτόπων. Το 43,96% των εκτάσεων της περιοχής είναι δάση και μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις, 29,85% είναι ποολίβαδα, ενώ οι θάμνοι αντιπροσωπεύουν το 10,59%. Τα δάση της περιοχής παράγουν κάθε χρόνο 14.500 κ.μ. ξυλώδους όγκου και το κτηνοτροφικό κεφάλαιο της περιοχής υπολογίζεται σε 18.000 μικρά αγροτικά ζώα και 3.000 μεγάλα ζώα.

Μεθοδολογία

Στη μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκαν αναλογικοί και ψηφιακοί θεματικοί χάρτες, πίνακες, διαχειριστικά σχέδια και δύο δορυφορικές ψηφιακές εικόνες LANDSAT TM -5 και -7 με ημερονηνία λήψης 9/8/1989 και 5/8/1999 αντίστοιχα.

Εικόνα 2. Οι δορυφορικές εικόνες Landsat 7 (επάνω) και 5 (κάτω) που ελήφθησαν αντίστοιχα στις 5/8/1999 και 9/8/1989.

Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε διακρίθηκε σε τέσσερα επιμέρους στάδια:

1. Προεπεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων
2. Ταξινόμηση των δορυφορικών δεδομένων.
3. Ανίχνευση των διαχρονικών αλλαγών.
4. Δημιουργία Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (Γ.Σ.Π). Στο τελικό στάδιο της έρευνας οι θεματικοί χάρτες που προέκυψαν από το δεύτερο στάδιο συνδυάστηκαν με τα αποτελέσματα των διαχρονικών αλλαγών σε μια κοινή γεωγραφική βάση δεδομένων.

Αποτελέσματα

Εικόνα 3. Διαχρονικές μεταβολές φυτοκάλυψης (%) για κάθε κατηγορία κάλυψης.png

Εντοπίστηκαν διαφορετικά αποτελέσματα για τις επιμέρους κατηγορίες φυσικής βλάστησης όσον αφορά στις διαχρονικές αλλαγές. Η κατηγορία της οξιάς εμφανίζει τις λιγότερες μεταβολές, με τις υπόλοιπες κατηγορίες εδαφοκάλυψης να εμφανίζουν μείωση. Όσον αφορλα στους τύπους λιβαδίων, η κατηγορία των χορτολίβαδων εμφανίζει ποσοστιαία μείωση 11,23% επί του συνόλου της έκτασης που καλύπτει και ακολουθεί η κατηγορία των αραιών θαμνώνων με μείωση κατά 6,58%. Σημαντικό πρόβλημα σε όλο το εύρος των διεργασιών που πραγματοποιήθηκαν για τη περιοχή μελέτης αποτέλεσε η ύπαρξη νεφών.

Συμπεράσματα

Η έρευνα απέδειξε ότι η μελέτη των διαχρονικών μεταβολών με τη χρήση δορυφορικών εικόνων μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση του περιβάλλοντος. Η διαχρονική μελέτη θα αποτελέσει τη βάση ενός προγράμματος παρακολούθησης των ενδιαιτημάτων, θα αποτρέψει την υποβάθμιση της περιοχής και θα μειώσει τους κινδύνους διατάραξης των ενδιαιτημάτων με τη λήψη προστατευτικών μέτρων.

Πηγή:

Τρακόλης, Δ., Πλατής, Π., & Μελιάδης, Ι. (2004). Διαχρονική παρακολούθηση βλάστησης Περιοχής Ειδικής Προστασίας «Όρη Τζένα – Πίνοβο» Ν. Πέλλας. Στο Π. Πλατής, Α. Σφουγγάρης, Θ. Παπαχρήστου, & Α. Τσιόντσης (Επιμ.), 4ο Πανελλήνιο Λιβαδοπονικό Συνέδριο: Λιβάδια των πεδινών και ημιορεινών περιοχών: μοχλός ανάπτυξης της υπαίθρου, 10-12 Νοεμβρίου 2004 (σσ. 363-368). Βόλος: Ελληνική Λιβαδοπονική Εταιρεία και Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος.