Γεωργία σε ορεινές περιοχές: Απειλές, επίβλεψη και διαχείριση
Από RemoteSensing Wiki
Πρωτότυπος τίτλος: Agriculture in Hilly and Mountainous Landscapes: Threats, Monitoring and Sustainable Management
Συγγραφείς:Paolo Tarolli, Eugenio Straffelini
Βιβλιογραφική Αναφορά: Tarolli,P. Straffelini,E. (2020). “Agriculture in Hilly and Mountainous Landscapes: Threats, Monitoring and Sustainable Management”. Geography and Sustainability,Volume 1, Issue 1,2020,Pages 70-76,ISSN 2666-6839,
Ανακτήθηκε από: https://doi.org/10.1016/j.geosus.2020.03.003
Λέξεις-Κλειδιά: ορεινότητα, καλλιέργεια, παραδοσιακές πρακτικές, SOiLUTION, GIAHS, φτώχεια, διατροφή.
Εισαγωγή:
Το συγκεκριμένο άρθρο ασχολείται με την αγροτική καλλιέργεια σε ορεινές και έντονης κλίσης εδάφους περιοχές, τους κινδύνους που την απειλούν και την ιστορική και διατροφική τους αξία στη σύγχρονη εποχή, και την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών για τη διάσωσή τους. Η αξία τους έγκειται στους τρόπους που οι κατά τόπους ανθρώπινες κοινωνίες βρήκαν για να επιβιώσουν σε συνάρτηση και σεβασμό με το περιβάλλον τους και στις παραδοσιακές τεχνικές και γνώσεις που προέκυψαν από αυτή την αναζήτηση. Στις περιοχές όπου η κλίση του εδάφους ήταν έντονη διαμορφώθηκαν συστήματα αναβαθμίδων μεσω των ξερολιθιών (dry-stone walls)Σ που επέτρεπαν την επίπεδη καλλιέργεια, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη συγκράτηση του χώματος. Στη σύγχρονη εποχή όμως, αυτές οι παραδοσιακές τεχνικές ήρθαν αντιμέτωπες με μια πληθώρα απειλών προς τη διατήρηση τους. Αυτές οι απειλές έχουν ανθρωπογενή χαρακτήρα όπως είναι η εγκατάλειψη των καλλιεργειών και της αγροτικής ζωής εν γένει, η εκβιομηχάνιση της αγροτικής καλλιέργειας, η αλλαγή των χρήσεων γης και η αστικοποίηση. Οι απειλές έχουν και φυσικό χαρακτήρα όπως είναι η κλιματική αλλαγή κι οι συνέπειές της όπως είναι οι έντονες βροχοπτώσεις και η διάβρωση του εδάφους. Ενώ οι παραδοσιακές αυτές τεχνικές είναι πολύ ευάλωτες υδρογεωλογικά. Η σημασία όμως αυτών των παραδοσιακών τεχνικών αναγνωρίσθηκε από την Food and Agriculture Organization των Ηνωμένων Εθνών η οποία δημιούργησε το 2002 το πρόγραμμα GIAHS το οποίο είναι υπεύθυνο για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της παραδοσιακής αγροτικής γνώσης και των τοπίων στα οποία αυτές αναπτύσσονται. Μέχρι το 2020 που γράφτηκε αυτό το άρθρο το σύστημα αυτό περιλαμβάνει 59 διαφορετικά πεδία από 21 χώρες. Το 2015 συντάχθηκαν οι 17 στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Agenda 2030. Μεταξύ των στόχων είναι κι η αντιμετώπιση της πείνας, η ασφαλής και θρεπτική τροφή κι η προώθηση βιώσιμων αγροτικών τεχνικών. Δεδομένο τον πληθυσμό των 800 εκατομμυρίων υποσιτισμένων ανθρώπων στον πλανήτη, η αγροτική πολιτική διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Μεθοδολογία:
Το συγκεκριμένο άρθρο προτείνει τη μεθοδολογία προσέγγισης και διαχείρισης του συγκεκριμένου προβλήματος. Αρχικά, κρίνεται σημαντική η πολύ-παραγοντική προσέγγιση του προβλήματος για τη συγκρότηση της καταλληλότερης λύσης. Η διαχείριση του νερού είναι βαρύνουσας σημασίας λόγω της ευαλωτότητας της. Γι’ αυτό είναι σημαντική η κατασκευή ενός αποστραγγιστικού δικτύου των απορρεόντων υδάτων καθώς και της ισορροπίας νερού – ξερολιθιάς. Στρατηγικής σημασίας κρίνεται η καλλιέργεια ενδημικών ειδών για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και της διάβρωσης του εδάφους. Αυτό στοχεύει επίσης και στη μείωση της χρήσης μηχανικών εργαλείων που εντείνουν προβλήματα διάβρωσης και απορρεόντων υδάτων. Τέλος προτείνεται η συμβίωση των καλλιεργειών με ζώα για τη διαχείριση της επάρκειας φωτός. Η βιώσιμη γεωργία καλείται να εξασφαλίσει την ισορροπία μεταξύ των παραγόντων αυτών και η πολυκριτηριακή προσέγγιση εξυπηρετεί στη διασφάλιση αυτής της ισορροπίας. Σημαντική επίσης είναι η αναγνώριση του ανθρώπινου παράγοντα από το επίπεδο του ατόμου και της τοπικής κοινωνίας σε αυτήν την ισορροπία. Το πρόγραμμα SOiLUTION καλείται να δημιουργήσει επιτόπιας εφαρμογής μοντέλα για βιώσιμες καλλιέργειες με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών όπως η τηλεπισκόπηση και τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Η τηλεπισκόπηση εξυπηρετεί για δύο βασικούς λόγους: καινοτομία και προσβασιμότητα. Μπορεί να προσφέρει ακριβή πληροφορία για τη βιωσιμότητα των καλλιεργειών σε ορεινές περιοχές. Επεξεργάζεται και αναλύει δεδομένα που αφορούν την κατανόηση της μορφολογίας, της μικρο-τοπογραφίας και φαινόμενα υδρογεωγολικής αστάθειας, παράγοντας καινοτόμες λύσεις. Παραδειγματικά στο άρθρο αναφέρεται η SfM φωτογραμμετρική τεχνική δημιουργίας τρισδιάστατων αναπαραστάσεων. Το άλλο χαρακτηριστικό της τηλεπισκόπησης που τη καθιστά σημαντικό εργαλείο είναι η προσβασιμότητα, δηλαδή το χαμηλό κόστος ή και ελεύθερο σε πληθώρα αξιόλογων πληροφοριών και δεδομένων για τη χρήση τους στη παραγωγή λύσεων.
Συμπεράσματα:
Συμπερασματικά, το άρθρο κλείνει υπογραμμίζοντας τη δυσκολία της καλλιέργειας σε ορεινές με έντονες κλίσεις περιοχές. Λόγω αυτής της δυσκολίας είναι πολύτιμης σημασίας η γνώση που αποκτήθηκε με τους αιώνες σε αυτές τις δυσμενείς συνθήκες και είναι βαρύνουσας σημασίας η διατήρηση αυτής της γνώσης. Η εγκατάλειψη, η διάβρωση του εδάφους και η κλιματική αλλαγή τη θέτουν σε κίνδυνο. Παράλληλα έχει αναγνωριστεί ο ρόλος που διαδραματίζει η παραδοσιακή αγροτική πολιτική στη βιωσιμότητα και ειδικά στην καταπολέμηση της φτώχειας και του υποσιτισμού. Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται σε προγράμματα που έχουν σκοπό την διασφάλιση της επιβίωσής τους και παράλληλα στην αξιοποίηση πολυκριτηριακών εργαλείων και καινοτόμων τεχνολογιών όπως η τηλεπισκόπηση.
