Ανάλυση των χώρων αστικού πρασίνου για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό στην πόλη Κολόμπο της Σρι Λάνκα, αξιοποιώντας δορυφορικές εικόνες THEOS
Από RemoteSensing Wiki
I.P. Senanayake∗, W.D.D.P. Welivitiya, P.M. Nadeeka
Space Applications Division, Arthur C Clarke Institute for Modern Technologies (ACCIMT), Moratuwa, Sri Lanka
Link: [1]
ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: ατμοσφαιρική ρύπανση, περιβαλλοντική ποιότητα, NDVI, πυκνότητα πληθυσμού, αστικός σχεδιασμός
Αντικείμενο
Το παρόν άρθρο έχει ως αντικείμενο την εκτίμηση της περιβαλλοντικής ποιότητας στην πόλη του Κολόμπο με βάση την ύπαρξη χώρων πρασίνου και με τελικό σκοπό την παροχή προτάσεων για αύξηση της περιβαλλοντικής ποιότητας σε διεθνή πρότυπα. Η εφαρμογή γίνεται σε επίπεδο διοικητικής διαίρεσης GN (Grama Niladhari) με χρήση δορυφορικών εικόνων THEOS, οι οποίες εκτιμούνται με τη χρήση δεικτών ατμοσφαιρικής ποιότητας και πυκνότητας πληθυσμού με σκοπό την συσχέτισή τους.
Εισαγωγή
Οι χώροι πρασίνου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις αστικές περιοχές μέσω της περιβαλλοντικής, αισθητικής, κοινωνικής και οικονομικής συνεισφοράς τους στην υγεία και την ευεξία των πολιτών. Ειδικότερα, συμβάλλουν στην μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την παροχή οξυγόνου, στην διαμόρφωση των αξιών γης, στην προώθηση του τουρισμού αλλά και την μείωση του άγχους και στρες. Για τους παραπάνω λόγους ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) όρισε ως ελάχιστο όριο για την υγιή διαβίωση του ατόμου τα 9.5 m2 πρασίνου ανά κάτοικο. Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν δώσει αρκετή σημασία στην παροχή χώρων πρασίνου, ενώ πολλές αναπτυσσόμενες παρουσιάζουν ποσοστό χώρων πρασίνου αρκετά χαμηλό. Η πόλη του Κολόμπο επιλέγεται για την παρούσα μελέτη καθώς εξαιτίας της μεγάλης πυκνότητας του πληθυσμού, της αυθαίρετης δόμησης, και της αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, οι χώροι πρασίνου συνεχώς μειώνονται. Για τους λόγους αυτούς το Κολόμπο είναι η πιο ρυπασμένη πόλη της Σρι Λάνκα. Η ορθή κατανομή των αστικών χώρων πρασίνου είναι θεμέλιο για τον αστικό σχεδιασμό και των επανασχεδιασμό των χρήσεων γης από την κυβέρνηση για την οικιστική περιοχή του Κολόμπο.
Μεθοδολογία
Η περιοχή μελέτης (CMC) καλύπτει το σύνολο της μητροπολιτικής περιοχής του Κολόμπο και αποτελείται από 55 GN διοικητικές διαιρέσεις μεγέθους 37 km2 συνολικά. Διαθέτει 637.865 μόνιμους κατοίκους και περίπου 100.000 παροδικό πληθυσμό. Η περιοχή Fort συγκεντρώνει την βιομηχανική και μεταφορική δραστηριότητα της περιοχής. Η εκτίμηση των χώρων πρασίνου πραγματοποιείται με βάση την εκτίμηση 3 παραγόντων:
- Την πυκνότητα του πληθυσμού, η οποία αποτελεί βασικό παράγοντα για μέτρηση των χώρων πρασίνου ανά κάτοικο. Καθώς τα τελευταία δεδομένα απογραφής είναι από το 2001, πραγματοποιείται εκτίμηση του μελλοντικού πληθυσμού για το 2011 με τη χρήση στατιστικών μεθόδων και καταχωρούνται σε διανυσματικό αρχείο περιβάλλοντος GIS.
- Την Χαρτογράφηση της κατανομής της ποιότητας του αέρα με τη χρήση δεδομένων από τον Εθνικό Οργανισμό Κτιριακής Έρευνας (National Buildings Research Organization-NBRO) της Σρι Λάνκα. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα 2002-2008, ενώ για την παρούσα μελέτη χρησιμοποιήθηκαν οι μέσες ετήσιες τιμές οι οποίες κατανεμήθηκαν μέσω της μεθόδου “Kriging” στο GIS στην περιοχή CMC.
- Την εξαγωγή των αστικών χώρων πρασίνου, η οποία παρέχεται από εικόνες THEOS Level 2A DIMAP GEOTIFF. Το προϊόν Level 2A DIMAP περιέχει 4 φασματικά κανάλια τα οποία ενισχύονται με τη χρήση της παγχρωματικής εικόνας με ανάλυση ως 2 m. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η φασματική υπογραφή της βλάστησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο υγιής είναι. Με τη χρήση του δείκτη NDVI λαμβάνουμε τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με την βλάστηση για την περιοχή μελέτης, οι οποίες είναι θετικές και κυμαίνονται από 0.3 έως 0.8. Ο χάρτης με τους δείκτες NDVI με τιμές από -1 έως +1 «τεντώνεται» και αποκτά ένταση από 0-255 για την ευκολία της ταξινόμησης. Ύστερα από υπέρθεση του χάρτη με την εικόνα THEOS πραγματοποιείται η τελική κατανομή των αστικών χώρων πρασίνου. Σύμφωνα με αυτό το είδος της ταξινόμησης οι τιμές πάνω από 150 αντανακλούν χώρους πρασίνου, οπότε και θεωρείται το ελάχιστο όριο. Ύστερα από υπολογισμό του κατά κεφαλήν πρασίνου παρατηρείται πως οι περιοχές υστερούν συγκριτικά με το εκτιμώμενο και απαιτείται η εύρεση νέων περιοχών.
- Εντοπισμός των κρίσιμων περιβαλλοντικά περιοχών μέσω της χρήσεις δεικτών. Η αξιολόγηση των περιοχών αυτών πραγματοποιήθηκε μέσω της εκτίμησης παραγόντων όπως συγκέντρωση NDVI-SO2 και συγκέντρωση NDVI-N02 οι οποίοι παρουσιάστηκαν και γραφικά χρησιμοποιήθηκαν σε εξισώσεις. Περιοχές με χαμηλή βλάστηση και υψηλή συγκέντρωση τους παραπάνω δείκτες αποτελούν κρίσιμες περιοχές.
Αποτελέσματα
Συνοπτικά, η από την εξαγωγή των συγκρίσιμων χαρτών (σχήμα 3) συμπεραίνεται πώς το 24% της συνολικής έκτασης αποτελείται από αστικό πράσινο. Παρόλα αυτά η ανισοκατανομή είναι μεγάλη καθώς η περιοχή Gothamipura διαθέτει 54% κάλυψη συγκριτικά με τις 10 περιοχές από τις 55 που κατέχουν κάτω από 10%. Αυτές οι περιοχές εντοπίζεται κυρίως στο νοτιοδυτικό τμήμα της περιοχής μελέτης και η κατάτμησή τους οφείλεται στην ύπαρξη αυθαίρετων κατοικιών. Με την μελέτη του χάρτη χώρων πρασίνου ανά κάτοικο 34 DN διοικητικές περιοχές δεν προσεγγίζουν τον ελάχιστο προβλεπόμενο αστικό χώρο πρασίνου ανά κάτοικο από τον WHO, ενώ υπάρχουν περιοχές με μόλις 1 m2/κάτοικο. Με τον τρόπο αυτό εντοπίζονται οι περιοχές όπου παρουσιάζεται ανάγκη για δημιουργία νέων χώρων πρασίνου σε κάθε περιοχή και υπολογίζεται το μέγεθός τους. Όπως προαναφέρθηκε σε συνδυασμό των επιμέρους δεικτών που υπολογίστηκαν βρέθηκαν οι κρίσιμες περιοχές οι οποίες για την περιοχή μελέτης είναι 11 από τις 55. Αφορούν κυρίως τμήματα της πόλης με υψηλή πυκνότητα μετακινήσεων και βιομηχανικές περιοχές. Αυτό που πρέπει να αναφερθεί είναι πως η ύπαρξη χώρων πρασίνου είναι απαραίτητη και η οργάνωσή τους μέσω του αστικού σχεδιασμού συμβάλλει στην μείωση των καταπατήσεων αλλά και στην αύξηση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.
