Χορός-Πολιτισμός-Λαογραφία

Από RemoteSensing Wiki

Στην Ελλάδα, ο χορός βρίσκεται στο επίκεντρο της καθημερινότητας και της επίσημης ζωής. Σχετίζεται με τη βίωση ευχάριστων συναισθημάτων, της ευτυχίας, της χαράς και της διασκέδασης. Συμβολικά, μπορεί να συμπλέκεται και με τα βάσανα, την τιμωρία και την υποχρεωτική ή αναγκαστική δράση. Μεταλαμπαδεύονται αξίες όπως ο σεβασμός, ο αυτοσεβασμός, η μεθοδικότητα, η επιμονή και η υπομονή. Στις παραδοσιακές κοινωνίες, με την κατά φύλα χορευτική διάταξη και συμμετοχή ή αποκλεισμό, ο χορός λειτουργούσε και ως μέσο έμφυλων διακρίσεων και ανισότητας, αλλά και ως μέσο έμφυλης συμπληρωματικότητας (Δημόπουλος, 2012· Μπουλάμαντη, 2014)
Στις ελληνικές επαρχίες ο χορός αποτελεί βασικό στοιχείο της καθημερινότητας τόσο του αστικού, όσο και του αγροτικού πληθυσμού, όσον αφορά τις γιορτές και τις επίσημες συναθροίσεις, που φανερώνει τις αξίες και τις σχέσεις εξουσίας που επικρατούν σε κάθε τόπο. (Buchheld, U., 2000, στο Cowan, 1990) Εξαρτάται από τις πολιτικές οικονομικές και ιστορικές δεδομένα, ενώ αποτελεί αντανάκλαση των ισχύοντων κοινωνικών δεδομένων. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι πως η εθιμοτυπία, δηλαδή το άτυπο σύνολο κανόνων αποδεκτής συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια επίσημων γεγονότων της ζωής, καθορίζει στο μέγιστο την θεμιτή και επιτρεπτή χορευτική κίνηση. Τρανό παράδειγμα αποτελεί η οικονομική και επαγγελματική κατάσταση για τους άνδρες, ενώ για τις γυναίκες συνήθως η οικογενειακή. Ο παπάς του χωριού, ο δήμαρχος, ο έμπορος κατείχαν άλλη θέση στο χοροστάσι αλλά και ισχυρότερα χορευτικά δικαιώματα. Κάτι αντίστοιχο συνέβαινε για μια γυναίκα παντρεμένη που έχει γεννήσει μάλιστα και αγόρια, σε αντίθεση με μια κοπέλα ανύπαντρη.
Χορούς συναντάμε σχεδόν σε όλες τις περιστάσεις. Η χαρά, η λύπη, τα θρησκευτικά και παρά θρησκευτικά, παγανιστικά, γεγονότα, η μιμητική και σκοπτική συμπεριφορά εκφράζονται αντανακλούν και εκφράζονται μέσω της διαδικασίας του χορού. Ο χορός είναι εξάλλου ένα μέσο έκφρασης, που σε κοινωνίες με καταπιέσεις, λειτούργησε ως απελευθέρωση σώματος και πνεύματος. Ακολουθεί άτυπους κανόνες, αλλά ταυτόχρονα έχει αναρχική συμπεριφορά. Τα βασικότερα μέρη που έχει καταγραφεί ο ελληνικός παραδοσιακός χορός, είναι στις θρησκευτικές εορτές κατά τόπους, στα παγανιστικά έθιμα (ρουγκατσάρια, λαζαρίνες), σε γάμους, σε πολεμικές νίκες, ακόμη και στο θάνατο.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο ότι οι χοροί ενός γεωγραφικού διαμερίσματος, παρουσιάζουν συνέχεια,ομοιότητες καθώς το περιβάλλον, οι κοινωνικές και οι κλιματικές συνθήκες, η οικονομική κατάσταση αλλά και οι γειτνιάσεις με τις εγγύτερες περιοχές, επηρεάζουν τα συστατικά στοιχεία του.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η ονομασία τους δίνεται από τα λόγια του τραγουδιού, την περιοχή που βρίσκονται, από τον βηματισμός των χορευτών (συρτός, σιγανός, πηδηχτό), από τον τρόπο λαβής χορευτών (ζωναράδικος), από αντικείμενα που πιθανόν χρησιμοποιούνται (μαντηλάτος), από την ιστορία που κρύβει η δημιουργία του συγκεκριμένου σκοπού (Μπέλλα Ολυμπία, Βασιλαρχόντισσα, Οσμαντάκας) και από την τοποθέτηση των χορευτών (μπάλος, καρσιλαμάς)