Αλλαγές στον αστικό ιστό της Κωνσταντινούπολης
Από RemoteSensing Wiki
Πρωτότυπος Τίτλος: Detection of changes in Istanbul area with medium and high resolution space images
Συγγραφείς: Bayburt S., Büyüksalih G., Baz I., Jacobsen K. και Kersten T.
Εισαγωγή
Η Κωνσταντινούπολη είναι μία από τις πιο ραγδαία αναπτυσσόμενες πόλεις κάτι που έχει αντίκτυπο και στην αύξηση του πληθυσμού της. Απόρροια αυτής της πορείας είναι η αύξηση των πιέσεων για δόμηση και επέκταση του αστικού ιστού. Από την άλλη πλευρά, αυτή η εξέλιξη δημιουργεί μία σειρά από προβλήματα και επιβάλλει την εφαρμογή μίας πολιτικής ελέγχου της δόμησης (ειδικά της αυθαίρετης) και εξασφάλισης των απαραίτητων εδαφών για κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους καθώς και για την προστασία ευαίσθητων περιοχών, γεωργικών εδαφών κλπ.
Εφαρμογή
Για την καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης αλλά και των μεταβολών στην δόμηση της πόλης, η μητροπολιτική περιοχή της Κωνσταντινούπολης ελέγχεται μέσω της χρήσης δορυφορικών εικόνων. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιείται ο Landsat για μία γενική εικόνα των κατηγόριων γης, υποστηριζόμενος από εικόνες SPOT 5 για την περιοχή του Μαρμαρά και εικόνες IKONOS που λαμβάνονται ανά τρίμηνο για την περιοχή του δήμου. Οι εικόνες IKONOS με διακριτική ικανότητα (resolution) ενός μέτρου χρησιμοποιούνται για την δημιουργία shape files με όλα τα κτίσματα του δήμου. Η διαδικασία δημιουργίας των περιγραμμάτων των κτιρίων βέβαια δεν γίνεται με αυτοματοποιημένο τρόπο καθώς η ανάλυση των εικόνων δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο και πολλές φορές υπάρχουν ειδικά εμπόδια που θα έκαναν μία τέτοια διαδικασία μη αποτελεσματική. Για παράδειγμα, πολλές φορές οι νέες κατασκευές δεν είναι εύκολα αντιληπτές επειδή είναι μικρές σε μέγεθος, είναι μη μόνιμες κατασκευές ή είναι στην πρώιμη φάση τους.
Δηλαδή ο έλεγχος της δόμησης γίνεται ουσιαστικά σε τρία επίπεδα, μέσω του Landsat δίνεται μία πρόχειρη εικόνα για την αστικοποίηση, με τον SPOT 5 δίνεται μία λεπτομερής εικόνα για την περιοχή του Μαρμαρά και τέλος με τον IKONOS κάθε τρείς μήνες γίνεται έλεγχος των αυθαιρέτων.
Όπως φαίνεται και στην Εικόνα 1 πλέον υπάρχουν μωσαϊκά εικόνων από τον Ιούνιο του 2005, τα οποία συνεχώς ενημερώνονται.
Βάσει των λήψεων ανά τρίμηνο από τον IKONOS γίνεται χειρονακτικός έλεγχος των μεταβολών δόμησης. Η διαδικασία αυτή διαρκεί περίπου ένα μήνα και με αυτόν τον τρόπο υπάρχουν διαχρονικά οι μεταβολές από το 2002. Η διαδικασία εντοπισμού των μεταβολών διευκολύνεται από την παράθεση των ορθοφωτογραφιών του IKONOS με τα vector δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί από την ψηφιοποίηση της υπάρχουσας κατάστασης προηγούμενων λήψεων.
Το μέτρο έχει σημαντική εφαρμογή και στις λεκάνες απορροής και στις περιοχές υδροδότησης της πόλης. Είναι προφανής η αξία διαφύλαξης αυτών των περιοχών σε μία μεγάλη πόλη ειδικά όταν βιώνει συχνά ξηρές περιόδους, όπως η Κωνσταντινούπολη. Όπως φαίνεται και στην Εικόνα 2 γύρω από αυτές τις περιοχές υπάρχουν ζώνες προστασίας και ο έλεγχος οποιοσδήποτε μεταβολής ελέγχεται αυστηρά ανά τρίμηνο που λαμβάνονται οι δορυφορικές εικόνες με στόχο την όσο το δυνατόν συντομότερη και πιο αποτελεσματική παρέμβαση.
Άλλο ένα επιμέρους πρόβλημα που προσπαθεί να περιορίσει η εφαρμογή της πολιτικής που περιγράφηκε παραπάνω είναι η εφαρμογή των σχεδίων πόλης. Όπως φαίνεται στην Εικόνα 3 η πρόβλεψη για επέκταση του αστικού οδικού δικτύου συχνά προσκρούει πάνω στην αυθαίρετη ανάπτυξη κατοικιών, γεγονός που στερεί την δυνατότητα υλοποίησης του σχεδιασμού. Με αυτόν τον τρόπο το αποτέλεσμα του σχεδιασμού χαρακτηρίζεται ως αρκετά προβληματικό και δεν δημιουργεί τον οικιστικό χώρο που δύναται να παράγει μέσα από κανονικές διαδικασίες. Επίσης προκύπτει μία άνιση αντιμετώπιση μεταξύ εκείνων που δημιούργησαν μία κατασκευή πριν το σχέδιο και δεν συνεισέφεραν στον σχεδιασμό και εκείνων που επειδή δεν έχουν προβεί σε αλλαγές συχνά επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος εισφοράς σε γη για την δημιουργία των απαραίτητων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων.
Συμπεράσματα
Η ύπαρξη της πολιτικής ελέγχου της αστικής εξάπλωσης μέσω εφαρμογών της τηλεπισκόπησης στην Κωνσταντινούπολη έχει τριπλό στόχο (την διαφύλαξη γεωργικών εκτάσεων και άλλων πολύτιμων και ευαίσθητων περιοχών, τον περιορισμό της αυθαίρετης δόμησης και την εφαρμογή των πολεοδομικών σχεδίων και τέλος, την διαφύλαξη του πόσιμου νερού μέσω της προστασίας των λεκανών απορροής) και πολύ θετικά αποτελέσματα. Αν και η διαδικασία δεν είναι αρκετά αυτοματοποιημένη και απαιτεί χειρονακτική εργασία, εντούτοις φαίνεται διαχειρίσιμη και αρκετά αποτελεσματική. Ενδεχομένως η αυτοματοποίηση της διαδικασίας συλλογής, ελέγχου και ταυτοποίησης των στοιχείων αποτελεί ένα ζητούμενο για μελλοντική διερεύνηση. Σημαντικό είναι πάντως το γεγονός ότι έχει ήδη δημιουργηθεί μία βάση στοιχείων και δεδομένων όπου μπορούν να στηρίξουν μελλοντικές εφαρμογές και πολιτικές. Επίσης πολύ θετικά αποτιμάται το γεγονός ότι οι πληροφορίες που συλλέγονται είναι διαθέσιμες σε συστήματα GIS και προσβάσιμες από διάφορες δημόσιες υπηρεσίες αλλά και από τον δήμο της Κωνσταντινούπολης. Με αυτόν τον τρόπο η συλλογή των στοιχείων εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς και τα οφέλη πολλαπλασιάζονται.
Πηγή: http://www.ipi.uni-hannover.de/uploads/tx_tkpublikationen/BuildUp_Bochum.pdf
