Εκβρασμός μεσοπελαγικών ψαριών στα Κανάρια Νησιά
Από RemoteSensing Wiki
Πρωτότυπος τίτλος: Stranding of Mesopelagic Fishes in the Canary Islands
Συγγραφείς: Airam N. Sarmiento-Lezcano, María Couret, Antoni Lombarte, María Pilar Olivar, José María Landeira, Santiago Hernández-León, Víctor M. Tuset
Ημερομηνία έκδοσης: 8 Δεκεμβρίου 2022
Φορέας δημοσίευσης υλικού: MDPI
Σύνδεσμος εύρεσης άρθρου (link): https://www.mdpi.com/2076-2615/12/24/3465
Λέξεις κλειδιά: εκβρασμός, Κανάρια Νησιά, μεσοπελαγικά ψάρια, ωτόλιθοι
Αντικείμενο εφαρμογής: ποιες είναι οι αιτίες για τον λόγο που ξεβράζονται τα ψάρια;
Στόχος εφαρμογής: να αναφερθεί το πρώτο περιστατικό εκβρασμού μεσοπελαγικών ψαριών στα Κανάρια Νησιά και να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τις ωκεανογραφικές συνθήκες που συνέβαλαν στο φαινόμενο αυτό.
1. Εισαγωγή
Η μεσοπελαγική ζώνη (ως γνωστή ζώνη του λυκόφωτος) συγκεντρώνει περίπου 1000 εκατομμύρια τόνους μεσοπελαγικών ψαριών, τα οποία αποτελούν την πιο άφθονη ομάδα σπονδυλωτών στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η πλειονότητα από αυτά πραγματοποιεί μεγάλες ημερήσιες κατακόρυφες μεταναστεύσεις από τη βαθιά ζώνη της θάλασσας, όπου παραμένουν κατά τη διάρκεια της ημέρας, έως τα ρηχότερα στρώματα όπου τρέφονται τη νύχτα. Αυτό συμβάλει θετικά στην βιογεωχημεία του ωκεανού. Από την άλλη, οι ανυψούμενες μάζες των βαθιών υδάτων παρασύρουν τους οργανισμούς στα βάθη αυτά, ξεφεύγοντας από το φυσικό τους περιβάλλον. Μετέπειτα, οι κύριοι υπεύθυνοι για τον εκβρασμό των μεσοπελαγικών ψαριών είναι τα παλιρροιακά ρεύματα και οι ευνοϊκές συνθήκες ανέμου. Ενώ, υπάρχουν και κάποιοι που υποστηρίζουν ότι και η φάση της σελήνης μπορεί να επηρεάσει την κατακόρυφη κατανομή των ψαριών. Τέλος, όσο ενδιαφέρον κι αν υπήρχε για τη μεσοπελαγική κοινότητα στην περιοχή αυτή – δεν είναι λίγες οι μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί – δεν έχουν καταγραφεί ποτέ στο παρελθόν εκβρασμοί μεσοπελαγικών ψαριών κατά μήκος των ακτών των Καναρίων Νήσων.
2. Υλικά και μέθοδοι
Τα δείγματα των ξεβρασμένων ψαριών συλλέχθηκαν με το χέρι από την άμμο περίπου κάθε 50 μέτρα κατά μήκος της ακτογραμμής από βορρά προς νότο και αποθηκεύτηκαν αμέσως στους -20 °C. Στο τέλος όμως, μόνο ένας μειωμένος αριθμός δειγμάτων χρησιμοποιήθηκε για την ταξινομική ταυτοποίηση, λόγω εξωτερικών παραγόντων (πχ. πτωματοφάγα ζώα).
Για την ταξινόμηση των ωτόλιθων (την αναγνώριση των ειδών με βάση το περίγραμμά του) έγινε χρήση του ιστότοπου AFORO. Αυτή η βάση δεδομένων ταξινόμησε τα περισσότερα από τα παρόμοια είδη με βάση τη μορφολογία των ωτολίθων τους (σκληρές δομές ανθρακικού ασβεστίου που βρίσκονται ακριβώς πίσω από τον εγκέφαλο των οστέινων ψαριών), παρέχοντας εννέα πιθανά είδη και καθορίστηκαν τα ακόλουθα κριτήρια για την επιλογή των ειδών:
1. το πλησιέστερο είδος με βάση τη μορφολογία του ωτολίθου,
2. τον αριθμό των φορών που επαναλήφθηκε ένα είδος μεταξύ των εννέα πιθανών λύσεων και
3. τη σειρά εμφάνισης των ειδών.
Παρακολούθηση των δεδομένων των ρευμάτων και των ανέμων στην επιφάνεια (βάθος 0,5 μ), οι συνιστώσες των οποίων αναλύθηκαν από την επιφάνεια έως βάθος 1000 μ, για να γίνει έλεγχος στους αιτιολογικούς μηχανισμούς του εκβρασμού. Τα δεδομένα που πήραν μέρος στην ανάλυση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας και της συγκέντρωσης της χλωροφύλλης-α, μεταμορφώθηκαν από την υπηρεσία παρακολούθησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος Copernicus με χωρική ανάλυση 9 × 9 χμ. Η χλωροφύλλη-α ελήφθη από τον ιστότοπο OceanColorWeb της NASA με χωρική ανάλυση 4 × 4 χμ. Ενώ, ο χάρτης δειγματοληψίας δημιουργήθηκε με τη χρήση του συστήματος γεωγραφικών πληροφοριών QGIS.
Το Diaphus dumerilii (οικογένεια Myctophidae) ήταν το κυρίαρχο είδος που βρέθηκε, όπως παρατηρήθηκε από μια εξωτερική μορφολογική ανάλυση με βάση την παραδοσιακή ταξινομία. Η ανάλυση του περιγράμματος των ωτολίθων υπέδειξε την παρουσία άλλων ειδών Diaphus spp. και Lobianchia dofleini, ωστόσο, τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του ωτόλιθου που περιγράφονται υποδηλώνουν ότι όλα τα δείγματα ήταν στην πραγματικότητα D. dumerelii.
Στις ωκεανογραφικές συνθήκες, η συνολική συνιστώσα των τιμών, καθώς και οι ίδιες οι τιμές τους, της ταχύτητας του ρεύματος και του ανέμου (Διάγραμμα 1) ήταν υψηλότερα κοντά στο νησί από ό,τι στον ανοικτό ωκεανό επηρεασμένα από το ανοδικό νημάτιο και τον αντικυκλωνικό στρόβιλο (Εικόνα 1 B,D) κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα.
4. Συζύτηση
Το φαινόμενο του εκβρασμού των μεσοπελαγικών ψαριών δεν έχει εμπεριστατωθεί σε παγκόσμια κλίμακα, παρά μόνο σε μια συγκεκριμένη περιοχή στις ακτές της Σικελίας. Παράλληλα, στη περιοχή μελέτης των Καναρίων Νήσων, επικρατεί υψηλή ποικιλομορφία, με τους οργανισμούς Diaphus dumerilii, να κατέχουν τον πρώτο ρόλο. Η ταυτοποίηση των ψαριών που προσάραξαν στις ακτές της Σικελίας πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τη θέση των φωτοφόρων (όργανο εκπομπής φωτός που υπάρχει στις πυγολαμπίδες και σε ορισμένα άλλα βιοφωσφορίζοντα ζώα), ύστερα από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν για να φτάσουν στην επιθυμητή ταξινόμηση. Σε κάθε περίπτωση, η μεγάλη παραλλακτικότητα στη μορφομετρία και το σχήμα των ωτολίθων των D. dumerilii αποκάλυψε ενδοειδική (η ποικιλότητα που υπάρχει μεταξύ ενός είδους) διαφορά στην ανάπτυξη. Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι αυτή η ποικιλομορφία σχετίζεται με τον σεξουαλικό διμορφισμό, τη διατροφή ή την ικανότητα κολύμβησης, όπως περιγράφηκε σε άλλα είδη ψαριών. Το τελευταίο φαντάζει ως πιθανή αιτία για τον εκβρασμό των ειδών Diaphus spp.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου εκβρασμού, παρατηρήθηκε η εμφάνιση αντικυκλωνικού στροβίλου (ένας φυσικός μηχανισμός μέσω του οποίου δημιουργείται κατακόρυφη κίνηση από μεταβολές στη δύναμη περιστροφής ενός στροβίλου) και νηματοειδούς ανοδικού ρεύματος (μεγάλες στενές δομές ψυχρού νερού που εκτείνονται από την ακτή προς την ωκεάνια περιοχή). Τα δύο αυτά γεγονότα προτάθηκαν για να προωθήσουν τη μεταφορά μεσοπελαγικών ψαριών στην παράκτια ζώνη όπου συλλέχθηκαν οι οργανισμοί για την παρούσα μελέτη. Ουσιαστικά, οι οργανισμοί αυτοί ενδείκνυται να μεταφερθούν σε ένα πλούσιο σε τροφή περιβάλλον προς τον αντικυκλωνικό στρόβιλο νότια του νησιού και στη συνέχεια πάνω από τη νησιωτική υφαλοκρηπίδα με ισχυρότερα ρεύματα, υποθέτοντας ότι οι εκβρασμοί που συνέβαιναν κατά την αυγή πάνω από τη στενή υφαλοκρηπίδα του νησιού σχετίζονταν με τη διατροφική δραστηριότητα αυτών των ψαριών.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι στη Μεσόγειο Θάλασσα, διαπιστώθηκε επίσης ότι η νέα σελήνη και η πανσέληνος επηρεάζουν την ένταση των ρευμάτων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η μετανάστευση να συμβεί στη φάση του τελευταίου τετάρτου της σελήνης, κατά τη διάρκεια της ημέρας εκβρασμού, και όταν τα ψάρια είχαν ήδη μεταναστεύσει προς τα πάνω, αυτό το ισχυρό παλιρροϊκό ρεύμα, σε συνδυασμό με τη μεταφορά με ανοδική κίνηση και την κυκλοφορία των στροβίλων, θα μπορούσε να διευκολύνει τη μεταφορά των ψαριών βαθιά μέσα στην περιοχή της νησιωτικής υφαλοκρηπίδας.
5. Συμπεράσματα
Το φαινόμενο αυτό ήταν η πρώτη τεκμηριωμένη απόδειξη αυτής της διαδικασίας στα Κανάρια νησιά και στην ευρύτερη περιοχή των Μακαρονησίων. Λαμβάνοντας υπόψη κάποιους παράγοντες, όπως την ηφαιστειακή φύση των νησιών, αυτού του είδους τα γεγονότα εκβρασμού θα πρέπει να είναι πιο συχνά. Μελλοντικά, ένα πρόγραμμα παρακολούθησης παράκτιων περιοχών σε συνδυασμό με περιβαλλοντικά δεδομένα που προέρχονται από δορυφόρο θα βοηθήσει στη συλλογή αξιόπιστων πληροφοριών για τη μοντελοποίηση του πότε και πού μπορεί να συμβαίνουν τέτοια γεγονότα και ποια είδη συνδέονται με αυτές τις διαδικασίες.
