Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ανάμεσα στις πρώτες και πιο συχνά αναφερόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι το λιώσιμο των πάγων. Οι πάγοι κατέχοντας σημαντική θέση στη ρύθμιση του κλίματος και στο επίπεδο της στάθμης της θάλασσας, και δεδομένης της επιρροής της εποχικότητας τους στην θερμόαλη κυκλοφορία αλλά και της κλιματικής αλλαγής που βιώνουμε, μπήκαν στο στόχαστρο της επιστημονικής κοινότητας. Συγκεκριμένα το πάχος του θαλάσσιου πάγου διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στο πολικό κλίμα, διότι μετριάζει τη μεταφορά θερμότητας από τον θερμότερο ωκεανό στην πιο κρύα πολική ατμόσφαιρα.

Μια από τις δράσεις της ΕSA ήταν το λανσάρισμα του δορυφόρου Cryosat-2 για την παροχή λεπτομερών πληροφοριών της κατάστασης του θαλάσσιου πάγου στους πολικούς ωκεανούς και των παγοκαλυμμάτων σε Γροιλανδία και Ανταρκτική. O δορυφόρος πετά σε υψόμετρο 700 km ανάμεσα στα γεωγραφικά πλάτη 88° βόρεια και νότια για να μεγιστοποίησει τη χωρική κάλυψη των πόλων. Επιπλέον έχει αυξημένη κάλυψη στις ακτές, όπου σημειώνεται και η μεγαλύτερη απώλεια πάγου.

Συνήθως ο θαλάσσιος πάγος στον Αρκτικό ωκεανό καταλαμβάνει μια έκταση 15.000.000 km² τον χειμώνα. Το καλοκαίρι όμως μια έκταση όσο αυτή της Ευρώπης (περ. 10.000.000 km²) λιώνει και παγώνει και πάλι τον επόμενο χειμώνα.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters», περιλαμβάνει καταγραφές του Cryosat-2 στο διάστημα 2010-2013. Σύμφωνα τα δεδομένα του Cryosat-2 εμφανίζεται μια σταθερή πτωτική τάση της έκτασης του αρκτικού θαλάσσιου πάγου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και κυρίως του καλοκαιριού, με την ελάχιστη να καταγράφεται το φθινόπωρο του 2012. Παρ’όλα αυτά τον Οκτώβριο του 2013, υπολογίστηκαν 9000 km³ θαλάσσιου πάγου έναντι 6000 km³ θαλάσσιου πάγου κατά την διάρκεια του Οκτωβρίου του 2012. Η ελάχιστη έκταση των πάγων το καλοκαίρι του 2013 άγγιξε τα 5.100.000 km² δηλαδή 50% μεγαλύτερη από την μόλις 3.410.000 km² ελάχιστη έκταση των προηγούμενων 12 μηνών που καταγράφηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2012.

Η μείωση των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής επιδρά και στην ωκεάνια κυκλοφορία και συνεπώς στο Ευρωπαϊκό κλίμα. Το κλίμα της Ευρώπης μετριάζεται σε μεγάλο βαθμό από το ρεύμα του Κόλπου (Gulf Stream), ένα θερμό επιφανειακό ρεύμα από τον Κόλπο του Μεξικού που καταλήγει στον υπο-πολικό ωκεανό ανατολικά της Γροιλανδίας. Έτσι τα δυτικά παράκτια ύδατα της Ευρώπης είναι κατά κάποιους βαθμούς θερμότερα από τα ύδατα του Βόρειου Ειρηνικού στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος. Ενδέχεται λοιπόν η δυσμενής κατάσταση στην Αρκτική να έχει σημαντική επίδραση στα χαρακτηριστικά του ρεύματος του Κόλπου.

Η τήξη των δύο παγοκαλυμμάτων σε Ανταρκτική και Γροιλανδία από το 1992 έως το 2012 προκάλεσε μια αύξηση της τάξης των 11mm στην στάθμη των θαλασσών της Γης δηλαδή το 20% της συνολικής αύξησης της στάθμης στο διάστημα αυτό. Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά τα δύο τρίτα στην απώλεια πάγου στην Γροιλανδία και κατά το υπόλοιπο στην Ανταρκτική.

Μελέτη του Centre for Polar Observation and Modelling του Ηνωμένου Βασιλείου, υποστηρίζει ότι η Ανταρκτική χάνει ετησίως 159 δισεκατομμύρια τόνους πάγου. Σύμφωνα με δεδομένα του CryoSat την περίοδο 2010-2013, Δυτική Ανταρκτική, Ανατολική Ανταρκτική και Ανταρκτική Χερσόνησος εμφάνιζαν ετήσιες απώλειες 134, 3 και 23 γιγατόνους πάγου αντίστοιχα, προκαλώντας παράλληλα ετήσια αύξηση της στάθμης κατά 0.45mm.

H Δυτική Ανταρκτική είναι πιο ευάλωτη από την υπόλοιπη ήπειρο και ειδικά ο Κόλπος Αμούνδσεν, που περιλαμβάνει έξι από τους μεγαλύτερους και ταχύτερα κινούμενους παγετώνες του πλανήτη. Οι παγετώνες αυτοί σύμφωνα με μελέτες της ίδιας περιόδου θα καταρεύσουν μέσα στους επόμενους αιώνες και η διαδικασία αυτή είναι μη αναστρέψιμη.

Τόσο η μέση τιμή της λέπτυνσης του πάγου στη Δυτική Ανταρκτική όσο και η ετήσια απώλεια πάγου είναι μεγαλύτερες από προηγούμενες μετρήσεις που έγιναν πριν την εκτόξευση του Cryosat (2010).

Στα αποτελέσματα της έρευνας συγκαταλέγεται και η χαρτογράφηση ενός κρατήρα που σχηματίστηκε μετά από την υποβρύχια πλημμύρα και αποστράγγιση μιας υποπαγετικής λίμνης στον παγετώνα Cook στο διάστημα 2007-2008. Έτσι ο υπερκείμενος πάγος βυθίστηκε και σχηματίστηκε ο τεράστιος κρατήρας, ο οποίος χαρτογραφήθηκε και με τη συμβολή παλαιότερων δεδομένων του ICESat της NASA. Το νερό που διέφυγε υπολογίστηκε στα 6 km³.