ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ Ν. ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΝ. ΚΡΗΤΗΣ ΑΠΟ ΠΕΡΙΒΟΛΛΟΝΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ Γ.Σ.Π ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ

Από RemoteSensing Wiki

1. Αντικείμενο Εφαρμογής: ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΠΟ ΠΕΡΙΒΟΛΛΟΝΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΙΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ

Εικόνα 1. Καθορισμός του συντελεστή επικινδυνότητας με σύνθεση των παραγόντων της εγγύτητας ως προς το οδικό δίκτυο και την ακτογραμμή, τη σεισμική δραστηριότητα, τη συχνότητα των πυρκαγιών, τον συντελεστή διάβρωσης και το επιφανειακό βάθος του εδάφους.

Εικόνα 2. Πολλές από τις θέσεις που βρέθηκαν σε κακή κατάσταση διατήρησης, παρουσιάζονται εντός της ζώνης υψηλής επικινδυνότητας που ορίστηκε από το παραπάνω μοντέλο, Πάνω αριστερά, Βάγιες όπου μια νεότερη αγροτική κατοικία κτίστηκε πάνω στα θεμέλια μιας Μινωικής αρχιτεκτονικής κατασκευής . Πάνω δεξιά, το Μινωικό νεκροταφείο του Φαρμακοκέφαλου έχει σχεδόν καταστραφεί από την έντονη διάβρωση του μητρικού στρώματος και τις συστηματικές καλλιέργειες. Κάτω αριστερά, το πιθανό λατομείο της ανακτορικής θέσης του Κάτω Ζάκρου απειλείται από τα κύματα της θάλασσας. Κάτω δεξιά, τα αρχαιολογικά λείψανα στον Μοχλό απειλούνται από την εγγύτητα αυτών ως προς την θάλασσα και τη συνεχόμενη επέκτασητου δομημένου περιβάλλοντος.

2. Στόχος της Εφαρμογής: Σκοπός της εφαρμογής είναι η διερεύνηση των δυνατοτήτων των Γ.Σ.Π. και της Τηλεπισκόπησης στη διαχείριση και προστασία των αρχαιολογικών μνημείων που βρίσκονται σε περιοχές με έντονα περιβαλλοντικά φαινόμενα, όπως είναι οι σεισμοί, φαινόμενα ξηρασίας και ερημοποίησης, οι αποσταθεροποιήσεις εδαφικού υλικού, η διάβρωση του εδάφους κ.ά.

3. Είδη δορυφορικών ή αερομεταφερόμενων συστημάτων: Μελετήθηκαν δορυφορικές εικόνες Landsat.

4. Χρήση επιπρόσθετων χαρτών, βάσεων δεδομένων, GIS και ποιών: Τα στοιχεία που προέκυψαν από τις δορυφορικές εικόνες, το ψηφιακό μοντέλο εδάφους, τον γεωλογικό χάρτη του Ν. Λασιθίου, μετεωρολογικά δεδομένα και δεδομένα από σεισμικά φαινόμενα των τελευταίων χρόνων συσχετίστηκαν μεταξύ τους και αναλύθηκαν από το πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνων ERDAS IMAGINE και το Γ.Σ.Π. ArcView. Οι παραπάνω πληροφορίες αναλύθηκαν ποιοτικά και στατιστικά, με στόχο των καθορισμό των συντελεστών βαρύτητας για κάθε παράμετρο και κάθε κατηγορία των παραγόντων επικινδυνότητας. Για παράδειγμα, ο ανθρώπινος παράγοντας επικινδυνότητας ορίστηκε από τη σύνθεση των μεταβλητών της απόστασης των αρχαιολογικών θέσεων από αστικά κέντρα και βιομηχανικές περιοχές, την απόσταση αυτών από το κύριο και δευτερεύων οδικό δίκτυο, το βαθμό της προστασίας και της συντήρησης των μνημείων κ.ά. Παρόμοια, ο παράγοντας της διάβρωσης του εδάφους ορίστηκε από τις μεταβλητές των χρήσεων γης, κλίσης, αποστάσεων από την ακτογραμμή και το υδρογραφικό δίκτυο, τις βροχοπτώσεις, τους γεωλογικούς σχηματισμούς, το βάθος του εδάφους κ.ά. Ο παράγοντας των πυρκαγιών εξετάστηκε με βάση την εδαφική κάλυψη, τις κλίσεις, τη μέση θερμοκρασία, παρελθοντικά φαινόμενα και τις αποστάσεις από το υδρογραφικό δίκτυο. Τέλος μελετήθηκαν οι συνθήκες ευστάθειας του εδάφους με βάση τον τύπο του γεωλογικού σχηματισμού, το υψόμετρο, τις κλίσεις, τις βροχοπτώσεις, τη συχνότητα περιστατικών πυρκαγιών στην περιοχή και τις αποστάσεις από ρήγματα και από το υδρογραφικό δίκτυο. Ο καθορισμός των συντελεστών βαρύτητας έγινε με πειραματικές διαδικασίες ενώ κάθε φορά το αποτέλεσμα της διαδικασίας αναλύονταν με βάση τα πραγματικά στοιχεία, δηλαδή την κατάσταση διατήρησης των μνημείων , ιδιαίτερα όσων εξ αυτών βρίσκονταν εντός των περιοχών υψηλής επικινδυνότητας.

5. Σημαντικά αποτελέσματα και αξιολόγηση των μεθόδων: Τα αποτελέσματα της μοντελοποίησης της επικινδυνότητας των αρχαιολογικών θέσεων του Ν. Λασιθίου είναι περισσότερο από ενθαρρυντικά, δίνοντας μια νέα διάσταση στον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να γίνεται η διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή του Λασιθίου.

Πηγή: Χατζηιορδάνου Ελ., Μερτίκας Στ., Σαρρής Απ.: Ανάλυση επικινδυνότητας αρχαιολογικών θέσεων του Νομού Λασιθίου Ανατολικής Κρήτης από περιβαλλοντικά φαινόμενα με τη χρήση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και της Τηλεπισκόπησης.