Τρεις δεκαετίες αστικής επέκτασης στην πόλη του Shiraz, Ιράν: Εφαρμογή τηλεπισκόπησης και γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων
Από RemoteSensing Wiki
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: Mahdi Sabet Sarvestani, Ab. Latif Ibrahim, Pavlos Kanaroglou
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ
Απρογραμμάτιστη ανάπτυξη, αύξηση του πληθυσμού, αστικοποίηση και οικονομική ανάπτυξη έχουν θέσει τις προϋποθέσεις για περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα στις σύγχρονες πόλεις. Σκοπός της μελέτης είναι να αναλυθούν τα πρότυπα ανάπτυξης του Shiraz, στο Ιράν, κατά την περίοδο μεταξύ 1976 και 2005, χρησιμοποιώντας τηλεπισκοπικά δεδομένα και GIS. Συγκεκριμένα, η ανάλυση αυτή αξιολογεί την εμφάνιση της εξάπλωσης στην Shiraz.
2. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ
Η υπό μελέτη περιοχή του άρθρου είναι το Shiraz, ένα σημαντικό ιστορικό , πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό κέντρο στο νότιο Ιράν. Είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στο Ιράν και πρωτεύουσα της επαρχίας Far και καταλαμβάνει έκταση ίση με 340 τ.χλμ.. Η πόλη βρίσκεται σε υψόμετρο 1500 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας σε μια κοιλάδα που περικλείεται από τα βουνά Zagros, τις κορυφές Baba Koohi και Ahmadi Heights.
3. ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ
Σε αυτή τη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν μια σειρά από εικόνες πολύ-αισθητήρα, πολλαπλής ανάλυσης και πολύ-χρονικές (Gamba, Dell’Acqua, & Dasarathy, 2005). Οι συγκεκριμένες δορυφορικές εικόνες ήταν Landsat MSS (Πολυφασματικός Σαρωτής) από το 1976, Landsat TM (Θεματικός Mapper) από το 1990, Landsat ETM + (Enhanced Θεματικός Mapper plus) από το 2000 και ακόμη SPOT 4 από το 2005, μια εικόνα που τραβήχτηκε από έναν διαφορετικό τύπο αισθητήρα. Επιπλέον υποστηρικτικά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για γεωαναφορά της εικόνας σε αυτή τη μελέτη ήταν τρισδιάστατοι ψηφιακοί τοπογραφικοί χάρτες, κλίμακας 1:25.000, για Μοντελοποίηση Ψηφιακής Ανάδειξης ως χάρτης- βάση για τη Χρήση/ Κάλυψη Γης και για αυξημένη ακρίβεια της συνολικής αξιολόγησης. Και ακόμη χρησιμοποιήθηκαν κι άλλα υποστηρικτικά δεδομένα που περιλάμβαναν τις δημογραφικές απογραφές του Shiraz. Πολλές τεχνικές επεξεργασίας και ανάλυσης των εικόνων αναπτύχθηκαν σε αυτή τη μελέτη για την ερμηνεία και την μέγιστη απόκτηση πληροφοριών από τις εικόνες τηλεπισκόπησης. Χρησιμοποιήθηκε το ENVI 4.3 λογισμικό σε διαφορετικά στάδια της επεξεργασία εικόνας και για την παραγωγή διαφόρων θεματικών επιπέδων. Επίσης, για την χωρική ανάλυση και την παραγωγή χαρτών χρησιμοποιήθηκε το λογισμικό ArcGIS 9.2. Οι εικόνες που λήφθηκαν, ήταν γεωμετρικά και ραδιομετρικά διορθωμένες, ωστόσο όλες οι εικόνες γεωαναφέρθηκαν πάλι στο στάδιο της προ-επεξεργασίας. Στη συνέχεια ακολούθησε το στάδιο της ταξινόμησης με τις κύριες κατηγορίες να είναι: η αστική κατοικημένη περιοχή, η βλάστηση, το γυμνό έδαφος και το νερό (Anderson et al., 1976). Ακολούθησε η βελτιστοποίηση της μετα-ταξινόμησης για βελτίωση της ακρίβειας της ταξινόμησης. Έπειτα, έγινε αντιπαραβολή των αποτελεσμάτων της ταξινόμησης με αυτά από τα δεδομένα του πεδίου. Στο επόμενο βήμα, χρησιμοποιήθηκε η εντροπία του Shannon, δείκτης της χωρικής συγκέντρωσης ή διασποράς.
4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Σύμφωνα με τους παραχθέντες χάρτες χρήσης/ κάλυψης γης:
- η συνολική δομημένη περιοχή για το 1976 ήταν 50,48 τ.χλμ. Αυτό αυξήθηκε στα 112,68 τ.χλμ. μέχρι το 1990, στα 126,82 τ.χλμ. μέχρι το 2000 και τελικά έφτασε τα 141,86 τ.χλμ. το 2005. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν μια αύξηση του 181% σε κατοικημένη περιοχή σε μια περίοδο τριών δεκαετιών
- όσον αφορά την κάλυψη της βλάστησης, το 1976 ήταν 25,78 τ.χλμ., αυξήθηκε στα 39,91 τ.χλμ. μέχρι το 1990 και κορυφώθηκε στα 40,58 τ.χλμ. το 2000. Στη συνέχεια μειώθηκε στα 37,73 τ.χλμ. το 2005. Επομένως, σημειώθηκε αύξηση κατά 46% της φυτοκάλυψης.
Αυτή η μελέτη έδειξε ότι από το 1976 μέχρι το 2005, το μέγεθος της ανάπτυξης της βλάστησης δεν ήταν ανάλογο είτε με το ρυθμό της ανοικοδόμησης είτε με την αύξηση του πληθυσμού. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η οικιστική ανάπτυξη ξεπέρασε την ανάπτυξη της βλάστησης, αλλά από εκεί και έπειτα, μέχρι το 2000 ο ρυθμός της ανοικοδόμησης έγινε βραδύτερος. Από τις αρχές του 2000, ο ρυθμός της ανοικοδόμησης αυξήθηκε δραματικά, με αποτέλεσμα την καταστροφή της φυτοκάλυψης και των φυσικών οικοτόπων. Ο ρυθμός μεταβολής της κατοικημένης περιοχής κατά κεφαλήν μειώθηκε μέχρι το 2000, αλλά στη συνέχεια και μέχρι το 2005, αντιστράφηκε και άρχισε να αυξάνεται. Αυτό συνεπάγεται ότι η ανάπτυξη έχει αλλάξει από ένα συμπαγές σε ένα διεσπαρμένο ή επεκτατικό πρότυπο. Την ίδια στιγμή, η βλάστηση κεφαλήν μειώθηκε. Τα αποτελέσματα έδειξαν καλό συντονισμό μεταξύ των ενθαλπιών του Shannon, την ανοικοδόμηση κατά κεφαλήν, και η βλάστηση κατά κεφαλήν σαν δύο γρήγορα και απλά κριτήρια για την αξιολόγηση των προτύπων ανάπτυξης.
5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στο Shiraz, η αστική επέκταση διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη γεωμορφολογία, όπως τα βουνά και τις λίμνες, τους κοινωνικούς παράγοντες όπως η αύξηση του πληθυσμού, τη μετανάστευση και την οικονομική ανάπτυξη. Παρά την πεποίθηση ότι οι καλύψεις γης με πράσινες εκτάσεις και βλάστηση καταστράφηκαν και μετατράπηκαν σε κατοικημένες περιοχές, η μελέτη έδειξε ότι η ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε κυρίως σε διαθέσιμους ανοιχτούς χώρους εντός της πόλης και στα εναπομείναντα εδάφη μεταξύ των κτιρίων. Ωστόσο, η μετατροπή της βλάστησης και των οπωρώνων σε κατοικημένη περιοχή είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο. Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το αναπτυσσόμενο Shiraz σήμερα είναι η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού και ενός προγράμματος διαχείρισης για προστασία και ανάπτυξη της βλάστησης, τα οποία μπορούν να συμβαδίσουν με την αύξηση του πληθυσμού. Με την μελέτη αποδείχθηκε ότι πριν από το 2000, το ποσοστό της αύξησης της βλάστησης ακολούθησε τον ίδιο ρυθμό με αυτό του πληθυσμού. Τα τελευταία όμως χρόνια, αυτό έχει μειωθεί δραματικά. Είναι επιτακτική η ανάγκη για δημιουργία σχεδίων για την πόλη που θα δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην προστασία και την ανάπτυξη όλων των πόρων, έτσι ώστε να διατηρηθεί η ποιότητα ζωής.
