Διαχείριση υδάτων και χρήσεις γης, από την Εποχή του Σιδήρου μέχρι την Ρωμαϊκή περίοδο, στην Ανατολική Ιβηρία

Από RemoteSensing Wiki

Περιοχή μελέτης:η Ιβηρική πόλη La Carència, κεντρική Βαλένθια, πηγή:H.Orengo et al. (2014)

Ερευνήθηκαν οι χρήσεις γης και νερού στην περιοχή της La Carència, μια πόλη Ιβηρο-Ρωμαϊκή που βρίσκεται κοντά σε Turís (Βαλένθια, Ισπανία) στην Ανατολική Ιβηρία. Την πολιτική σημασία της πόλης, από την Εποχή του Σιδήρου μέχρι την Ρωμαϊκή περίοδο, μαρτυρά το μεγάλο μέγεθός της, τον μνημειώδη χαρακτήρα των δομών και των εγκαταστάσεων της.

Η διεπιστημονική και μικρο-περιφερειακή τοπιογραφική έρευνα τεκμηριώνει σημαντικές διαφορές μεταξύ των ιβηρικών και των ρωμαϊκών οικιστικών μοτίβων, οι οποίες οφείλονται στη διαφορετική γεωργική παραγωγής και διαχείρισης νερού, κάθε περιόδου. Οι ιβηρικές περιοχές περισσότερο σχετίζονται με τη γεωργική εκμετάλλευση της επίπεδης, ξηρής γης, για την καλλιέργεια της οποίας, φυσικές πηγές νερού χρησιμοποιήθηκαν πιθανότατα, ενώ οι ρωμαϊκές αρχαιολογικές περιοχές συνδέονται με πιο παραγωγικά εδάδη, που επωφελούνται από τις πλημμύρες περιοχές και τις αποστραγγίσεις των ζωνών συγκέντρωσης νερού. Διαφορετικές γεωργικές τεχνικές, βάσει μεγάλης κλίμακας υδατική διαχείριση, τεκμηριώνονται για πρώτη φορά στην Ιβηρική Χερσόνησο και πιστοποιούν το μεγάλο διεπιστημονική δυναμικό της Αρχαιολογίας Τοπίου στην αποτύπωση παλαιότερων πρακτικών χρήσης γης.

Εισαγωγή

Αντικείμενο έρευνας

Ο εντοπισμός και η διεπιστημονική ερμηνεία των διαφορετικών συστημάτων διαχείρισης γης και νερού, από τις ιθαγενείς, Ιβηρικές, και τις Ρωμαϊκές κοινότητες, και η εξευρένηση των προσεγγίσεων προσαρμογής των τοπικών τεχνικών, μετά από την Ρωμαϊκή επαφή, και την συνακόλουθη πολιτισμική επιρροή.

Συσχέτιση διαχείρισης υδατικών πόρων με κοινωνία

Η διαχείριση των υδατικων πόρων, που περιλαμβάνει ύδρευση (παροχή, αποθήκευση, διανομή), άρδευση, διαχείριση πλημμυρικών επεισοδίων και υγροτόπων, είναι χαρακτηριστικό της εγκατάστασης και της ανάπτυξης των ανθρώπινων κοινωνιών και συνδέεται με το πολιτιστικό τους επίπεδο, το φυσικό περιβάλλον και τις κοινωνικές ανάγκες.

Περιοχή μελέτης

Το Ιβηρο-Ρωμαϊκό Oppidum Carència,βρίσκεται σε υψόμετρο 379μ, στους πρόποδες του όρους Portell , της πόλης Turis, 30 km δυτικά της μεσογειακής ακτής της Βαλένθια, ανάντη αλλουβιακών αποθέσεων του ποταμού Magre , παραπόταμου του Xúquer ποταμού. Οι Ιβηρικές κοινωνίες, την εποχή του σιδήρου, ήταν οργανωμένες σε Oppida , πολιτικούς και εμπορικούς πυρήνες, εκατεστημένους σε υψώματα, που επέτρεπαν τον οπτικό έλεχγο των περιχώρων.

Μέθοδοι

Πλημμυρικές περιοχές του ποταμού Magre και Ρωμαϊκές περιοχές στις όχθες του, πηγή:H.Orengo et al. (2014)

Θέαση από την Carència και από επιλεγμένες Ιβηρικές και Ρωμαϊκές τοποθεσίες, υπέρθεση με χάρτη ποιότητας εδαφών, πηγή:H.Orengo et al. (2014)

Αρχαιομορφολογική ανάλυση της περιοχής μελέτης, πηγή:H.Orengo et al. (2014)

Στην πρώτη φάση του έργου, κεραμικά ευρήματα αναλύθηκαν αρχαιομορφολογικά, χρονολογήθηκαν και κατηγοριοποιήθηκαν. Ενδεικτικά, η ύπαρξη τμημάτων, που έχουν μεγάλη κεραμική πυκνότητα, μαζί με άλλα κατασκευαστικά υλικά, φανερώνουν την κεντρικής τοποθεσίας προέλευσή τους. Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε εντός συστήματος διαχείρησης δεδομένων (database management system, DBMS) συνδεδεμένο με Γεωγραφικό Συστήμα Πληροφοριών (GIS).

Στη συνέχεια, αναλύθηκαν μοντέλα κίνησης, συγκέντρωσης του νερού και πλημμυρικών φαινομένων, σε συνδυασμό με χάρτες εδαφικής γεωγικής δυναμικότητας, ώστε να ερευνηθούν τα αρχαία μοτίβα εγκατάστασης σε συσχέτιση με τους υδατικούς πόρους και την παραγωγικότητα του εδάφους. Επίσης, έγινε Αθροιστική Ανάλυση Ορατότητας (Cumulative Viewshed Analysis), ώστε να επιβεβαιωθεί η οπτική υπεροχή του oppidum και των εγκατεστημένων περιοχών.

Πηγές τηλεπισκοπικών δεδομένων

• Στερεοζεύγη αεροφωτογραφιών 1956, 1977, 1985
• Ψηφιακές ορθοφωτογραφίες, 1996–2014
• Ψηφιακό μοντέλο εδάφους LiDAR-derived Digital Terrain Model (DTM) , ανάλυσης 1m/cell
• Ψηφιακό μοντέλο εδάφους παραγώμενο από ορθοεικόνα 1956, ανάλυσης 5m/cell
• Landsat δορυφορική εικόνα

Αποτελέσματα & Συμπεράσματα

Η διεπιστημονική και τοπιοκεντρική έρευνα της περιοχής Carència, τεκμηρίωσε τις τοπική συσχετίσεις ανθρώπων – περιβάλλοντος, και συγκεκριμένα τις εδαφικές προτιμήσεις και τη διαχείριση γης.

Οι Ιβηρικοί οικισμοί, της Εποχής του Σιδήρου, προτίμησαν την αγροτική εκμετάλλευση των επίπεδων, ξηρών και μη-πλημμυρικών περιοχών, καθώς είχαν μικρής κλίμακας σύστημα διαχείρησης υδάτων. Αντίθετα, κατά την Ρωμαϊκή εγκατάσταση, έγινε στροφή σε νέες αγροτικές τεχνικές, εντατικής καλλιέργειας – αποξηράνθηκαν υγρότοποι, πλημμυρικές εκτάσεις καλλιεργήθηκαν – με την υποστήριξη του, συνθετότερου, ρωμαϊκού συστήμα- τος διαχείρησης υδάτων. Αυτή η μεταβολή στις τεχνικές, αναδιαμόρφωσε το τοπίο, καθώς στόχος, πλέον, ήταν η μεγιστοποίηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων.

Αρθρογραφία

H. A. Orengo, A. Ejarque, and R. Albiach. Water management and land-use practices from the iron-age to the roman period in eastern iberia. Journal of Archaeological Science, 49:265 – 275, 2014. ISSN 0305-4403. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.jas.2014.05.005.