ΕΔΑΦΟΚΑΛΥΨΗ

Από RemoteSensing Wiki

Παρούσα αναθεώρηση της 14:46, 9 Μαρτίου 2009

ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΑΛΛΑΓΩΝ ΕΑΦΟΚΑΛΥΨΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Από τους Α. Μαρτίνης1, E. Χάρου1,2 , Κ. Καμπάση1 και M. Στεφούλη3

1.Τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος, ΤΕΙ Ιονίων Νήσων.

1,2. Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών – ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος

3.Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών

Πηγή http://e-jst.teiath.gr/issue_7_2008/martinis_7.pdf

1. Εισαγωγή

Στόχος της εργασίας αυτής είναι η ολοκληρωμένη χαρτογράφηση και ο εντοπισμός αλλαγών εδαφοκάλυψης / χρήσεων γης με τη συνδυαστική χρήση τεχνικών ανάλυσης δορυφορικών εικόνων, Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και GPS. Το Φυσικό περιβάλλον της Ζακύνθου παρουσιάζει διεθνές ενδιαφέρον λόγω της παρουσίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta-caretta, η οποία αποτελεί είδος απειλούμενο με εξαφάνιση και προστατεύεται από τις διεθνείς συμβάσεις και από την ελληνική νομοθεσία Οι νότιες παραλίες του νησιού οι οποίες αποτελούν χώρους ωοτοκίας, έχουν κηρυχθεί ως προστατευόμενη περιοχή (Θαλάσσιο Πάρκο) της οποίας την διαχείριση έχει ο φορέας διαχείρισης που εποπτεύεται από το Υπουργείο Χωροταξίας και Περιβάλλοντος. Οι απότομες δυτικές ακτές του νησιού αποτελούν βιότοπο της μεσογειακής φώκιας Monachus-monachus, που προστατεύεται επίσης από την ελληνική νομοθεσία. Η Ζάκυνθος αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση σε θέματα προστασίας του φυσικού της πλούτου. διαθέτει σημαντικούς βιότοπους, σπάνια φυτά και γενικά μια αξιόλογη χλωρίδα. Ο εντοπισμός των αλλαγών στην εδαφοκάλυψη μεταξύ 1985 και 2000 και η δημιουργία βάσης δεδομένων θα βοηθήσει στη διαχρονική παρακολούθηση του φυσικού πλούτου με στόχο την προστασία του. Για την ολοκλήρωση της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν οι ορθοφωτοχάρτες βλάστησης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, οι οποίοι συντάχθηκαν από αεροφωτογραφίες έτους λήψεως 1985 και δορυφορικές εικόνες Landsat 7 έτους λήψεως 2000. Δημιουργήθηκαν ψηφιοποιημένοι χάρτες βλάστησης, μία πλούσια βάση δεδομένων για τη Ζάκυνθο και αναπτύχθηκε μεθοδολογία η οποία στο μέλλον θα επιτρέψει την παρακολούθηση οποιασδήποτε μεταβολής στην εδαφοκάλυψη.

2. Μεθοδολογία-Ανάλυση δορυφορικής εικόνας

Τα δεδομένα των δορυφορικών εικόνων που έχουν χρησιμοποιηθεί στην μελέτη αναφέρονται σε εικόνες του Landsat 7 δορυφορικού συστήματος με ημερομηνία λήψης το καλοκαίρι του 2000. Τεχνικές επεξεργασίας εικόνας έχουν εφαρμοσθεί για την ανάλυση της δορυφορικής εικόνας την γεωμετρική διόρθωση της, την μείωση του όγκου της πληροφορίας που περιέχεται στην ανακλώμενη περιοχή του φάσματος και την ταυτόχρονη συσχέτιση των διαφορετικής διακριτικότητας εικόνων. Η μίξη με το Παγχρωματικό δίδει βελτιωμένη ερμηνευτικότητα σε σχέση με τα διαφορετικά στοιχεία της εικόνας. Υπάρχει βελτίωση σε σχέση με την κλίμακα χαρτογράφησης και την χωρική διακριτικότητα με μικρό κόστος και άμεση αξιοποίησή της από το Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών. Οι δορυφορικές εικόνες δίδουν δυνατότητες όπως:

1.Αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης που αφορά τη κάλυψη με βλάστηση / δρόμους /οδικό δίκτυο /οικισμούς.

2.Αναγνώριση γεωλογικών / γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών

3.Συνδυασμού με το ανάγλυφο και δημιουργία τρισδιάστατων απόψεων.

Το αποτέλεσμα της εργασίας δείχνει ότι τα δεδομένα της τηλεπισκόπισης, που έχουν χρησιμοποιηθεί μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην συμπλήρωση ή ενημέρωση χαρτών κλίμακας έως 1:50.000. Με την αποστολή των νέων δορυφορικών συστημάτων οι ακρίβειες όσον αφορά τις κλίμακες έχουν βελτιωθούν σημαντικά και φθάνουν στο επίπεδο της εφαρμοσμένης έρευνας σε κλίμακες 1:5.000. Ο χρόνος που απαιτείται για την οριοθέτηση επιλεγμένων χαρακτηριστικών, διαφοροποιήσεων και αλλαγών π.χ. αλλαγών της κάλυψης γης, τον συνδυασμό με άλλα στοιχεία και την τελική ενημέρωση των χαρτών είναι ελάχιστος σε σχέση με αυτόν που απαιτείται με τη εφαρμογή κλασικών μεθόδων ανάλυσης.

3. Επικαιροποίηση των χαρτών βλάστησης

Για την επικαιροποίηση των χαρτών βλάστησης έγιναν οι παρακάτω εργασίες: Χρησιμοποιήθηκαν οι ορθοφωτοχάρτες βλάστησης της Διεύθυνσης δασικών χαρτών του Υπουργείου Γεωργίας. Οι χάρτες συντάχθηκαν με αεροφωτογραφίες έτους λήψης 1985 και επικαιροποιήθηκαν με δορυφορικές εικόνες του δορυφορικού συστήματος Landsat 7 με ημερομηνία λήψης το καλοκαίρι του 2000. Περιλαμβάνουν εκτός των τοπογραφικών πληροφοριών την παρακάτω διάκριση μορφών χρήσης γης:

1.Δασοπονικούς τύπους (διάκριση είδους δένδρων, συγκόμωσης, όγκου)

2.Γεωργικές καλλιέργειες

3.Βοσκότοπους

4.Άγονα

5.Οικισμούς

Εικόνα 1: Ο νέος χάρτης που προέκυψε από την επικαιροποίηση των ορθοφωτοχαρτών με την βοήθεια δορυφορικής εικόνας. Η παλέτα ακολουθεί τα χρώματα κάλυψης Corine. Πηγή:Μαρτίνης Α. κ.ά. "ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΑΛΛΑΓΩΝ ΕΑΦΟΚΑΛΥΨΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ".

Εικόνα 2: Χάρτης βλάστησης και χρήσεων γης της Ζακύνθου. Πηγή:Μαρτίνης Α. κ.ά. "ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΑΛΛΑΓΩΝ ΕΑΦΟΚΑΛΥΨΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ".

4. Συμπεράσματα – Διαπιστώσεις

Τα συγκριτικά στοιχεία χρήσεων γης τα οποία προέκυψαν από τις εμβαδομετρήσεις των θεματικών χαρτών κλίμακας 1:20.000 του Υπουργείου Γεωργίας, οι οποίοι συντάχθηκαν από αεροφωτογραφίες έτους λήψης 1985 και από την ανάλυση δορυφορικής εικόνας έτους λήψης 2000. Συγκρίνοντας τις διαφορές στις χρήσεις γης και τη βλάστηση τόσο στον ορεινό όσο και στον πεδινό χώρο μεταξύ 1985 και 2000 διαπιστώνουμε τα εξής: Στην ορεινή ζώνη της Ζακύνθου:

• Μείωση των Γ.Κ (6.000 στρ. περίπου)
• Αύξηση των χέρσων και χορτολιβαδικών εκτάσεων (3.000 στρ. περίπου)
• Μικρή μείωση των πευκοδασών (3.000 στρ. περίπου)
• Αύξηση της μακίας βλάστησης (χαμηλή θαμνώδης βλάστηση), κατά 4.000 στρέμματα περίπου.

Στην πεδινή ζώνη παρατηρούμε:

• Μείωση των Γ.Κ. κατά 3200 στρέμματα περίπου
• Αύξηση του δομημένου χώρου κατά 1490 στρέμματα περίπου
• Εγκατάλειψη κάποιων καλλιεργειών (3165 στρέμματα)
• Μείωση των άγονων περιοχών κατά 500 στρ. περίπου

Εμφανής είναι η εγκατάλειψη του ορεινού χώρου, αποτέλεσμα της έντονης ανάπτυξης του μαζικού τουρισμού στις παράλιες περιοχές, οι οποίες είναι πλέον κορεσμένες με ορατά τα σημεία διατάραξης του κοινωνικοοικονομικού ιστού χωρίς τα αναμενόμενα ανταποδοτικά οφέλη. Το φυσικό περιβάλλον υποβαθμίζεται συνεχώς και οι φυσικοί πόροι του νησιού εξαντλούνται. Ο παράλιος χώρος της Ζακύνθου δέχεται πιέσεις οι οποίες προέρχονται από ανθρωπογενείς κυρίως επιδράσεις, είτε αυτές αφορούν επέκταση οικισμών και οικονομικές δραστηριότητες, είτε αποψίλωση της βλάστησης ή καταστροφή παράλιων βιοτόπων. Αυτό φαίνεται από την αύξηση του δομημένου χώρου και την αλλαγή χρήσης πρώην γεωργικών καλλιεργειών ή την εγκατάλειψή τους. Αντίθετα, ο ορεινός χώρος εγκαταλείπεται και συρρικνώνεται πληθυσμιακά. Αυτό δείχνει και η εγκατάλειψη των γεωργικών καλλιεργειών και η αύξηση των χέρσων και των χορτολιβαδικών εκτάσεων. Εν κατακλείδι, η προαναφερθείσα εξέλιξη του παράλιου και ορεινού χώρου της Ζακύνθου, δεν διαφέρει από αυτήν των άλλων μεσογειακών χωρών.