Land Rights: Counter-mapping West Papua

Από RemoteSensing Wiki

Αναθεώρηση της 14:40, 13 Φεβρουαρίου 2017

εικ.1 Ορυχείο Grasberg. Βρίσκεται σε υψόμετρο 4,100μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, και είναι το μεγαλύτερο σε αποθέματα χρυσού και το τρίτο μεγαλύτερο ορυχείο χαλκού στον κόσμο. - Source: Nabil Ahmed - Forensic Architecture

εικ.2 Τοπογραφικό που δείχνει τη θέση του ορυχείου. - Source: Nabil Ahmed - Forensic Architecture

εικ.3 Επιπτώσεις από τα απόβλητα του ορυχείου στην περιοχή Timika, της δυτικής Παπούα, Ινδονησία. Στην εικόνα αυτή φαίνεται το πώς μια έκταση 293,000 εκταρίων, συμπεριλαμβανομένων των ποταμών Otomina και Ajkwa, οι οποίοι καταλήγουν στη θάλασσα Arafura, χρησιμοποιείται ως ένα γεωτεχνικό σύστημα απόληξης του ορυχείου. Το ταξίδι των λυμάτων ξεκινάει από τα 4000 περίπου μέτρα και οδεύει προς τις πεδινές εκτάσεις, διασχίζοντας οχτώ διαφορετικά οικοσυστήματα και διανύοντας απόσταση μεγαλύτερη των 100χμ.. Πάνω από 200,000 τόνοι λυμάτων καταλήγουν μέσω του ποταμού κάθε μέρα, στην περιοχή. Περιέχουν ιδιαίτερα τοξικό αρσένιο, χαλκό, κάδμιο και σελήνιο. Το έγχρωμο σύνθετο αποδίδει την αστικοποίηση και την “στρατικοποίηση” του δάσους και της περιοχής εξόρυξης, αλλά και την αποψίλωση των τροπικών και μαγκρόβιων δασών. - Source: Nabil Ahmed - Forensic Architecture

εικ.4 Στην εικόνα φαίνονται πιο αναλυτικά η οργάνωση, τεχνητή και φυσική, της ροής των λυμάτων του ορυχείου προς τη θάλασσα. - Source: Nabil Ahmed - Forensic Architecture

To συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζεται για την εφαρμογή της τηλεπισκόπησης ως μέσο counter-mapping, με αφορμή το παράδειγμα του ορυχείου Grasberg (εικ.1) στη δυτική Παπούα της Ινδονησίας.

Το ορυχείο βρίσκεται σε υψόμετρο 4,100μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι το μεγαλύτερο ορυχείο σε αποθέματα χρυσού και το τρίτο μεγαλύτερο ορυχείο χαλκού στον κόσμο. Βρίσκεται στην καρδιά της προγονικής γης των Amungme και των Komoro, δύο από τις πολλές εθνικότητες Melanesian ιθαγενών που συνθέτουν την Παπούα. Γενικά η ευρύτερη περιοχή θεωρείται ιδιαίτερα πλούσια σε φυσική και πολιτιστική ομορφιά, αλλά και σε φυσικούς πόρους. Όμως, σύμφωνα με τα σχέδια της κυβέρνησης για την ανάπτυξη της Ινδονησίας, προορίζεται για εξορύξεις, φυτείες, αλιεία και δασοκομία. Οι δυνατότητες για οικονομική ανάπτυξη είναι τεράστιες, όμως αυτού του είδους η ανάπτυξη είναι επιλεκτική και μονομερής, και τις περισσότερες φορές απαιτεί ένοπλη διεκδίκηση της γης ή την αποπλάνηση των κοινοτήτων με ψεύτικες υποσχέσεις περί βιωσιμότητας. Αυτό σε συνδυασμό με την πολιτική που ακολουθεί η εταιρεία Freeport PT Indonesia, ένα παρακλάδι της αμερικάνικης εταιρείας εξορύξεων Freeport McMoRan Inc., σχετικά με την απόρριψη των λυμάτων, έχει οδηγήσει σε έντονη μόλυνση στο χώμα και τον υδροφόρο ορίζοντα με άκρως τοξικές ουσίες, δημιουργώντας προβλήματα τόσο στο περιβάλλον όσο και στους ιθαγενείς πληθυσμούς.

Η αποικιοκρατική πολιτική της αρπαγής της γης, έγινε εντονότερη με τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό. Την πολιτική αυτή διευκολύνουν πια οι νέες τεχνολογίες τηλεπισκόπησης, όπως άλλοτε έκαναν οι χάρτες και η τοπογραφική αποτύπωση. Τα σύγχρονα τεχνο-επιστημονικά και γεωχωρικά δεδομένα, τα GIS, οι τεχνολογίες τηλεπισκόπησης και οι δορυφορικές εικόνες, χρησιμοποιούνται από αντίστοιχες εταιρείες και πολιτικές δυνάμεις, για την αναγνώριση μιας περιοχής κατάλληλης για τέτοιου είδους εκμετάλλευση. Από την άλλη τα ίδια δεδομένα, με διαφορετικές μεθόδους ανάλυσης μπορούν να λειτουργήσουν ως τεκμήρια σε νομικές υποθέσεις σχετικά με την αρπαγή της γης και την έντονη περιβαλλοντική υποβάθμιση.

Στην περίπτωση της δυτικής Παπούα, το counter-mapping, λειτουργεί ως μια πράξη αντίστασης, με σκοπό την υποστήριξη μιας συνεχιζόμενης προσπάθειας, να τεκμηριωθεί η οικολογική καταστροφή που λαμβάνει χώρα εκεί, και στην ευρύτερη φυσικά περιοχή, αλλά και υποστήριξη των δράσεων των τοπικών κοινοτήτων των ιθαγενών, οι οποίοι αγωνίζονται να διεκδικήσουν πίσω τη γη τους.

Ιστορικά, η πρακτική του counter-mapping από τις κοινότητες ιθαγενών έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην Ινδονησία από το 1990. Έρχεται σε αντιδιαστολή με την χρήση από τις εταιρείες εξορύξεων των τεχνολογιών της τηλεπισκόπησης, τις οποίες ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν αμέσως μετά το 1972, όταν δηλαδή μπήκε σε τροχιά ο πρώτος δορυφόρος Landsat. Ο δέκτης αυτός, είχε τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τις υπόγειες γεωμορφολογικές δομές. Όμως η ίδια τεχνολογία και παρόμοιες μεθοδολογίες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την παρακολούθηση στο χρόνο, των εξορυκτικών δραστηριοτήτων και των μεταβολών στην κάλυψη της γης.

Στο πλαίσιο της τεκμηρίωσης των μεταβολών της κάλυψης γης που προκαλούνται από το ορυχείο Grasberg, έχει ξεκινήσει ένα ερευνητικό project που στοχεύει στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εικόνας για την περιβαλλοντική βία που ασκείται στη δυτική Παπούα. Το project χρησιμοποιεί ένα πλήθος από χωρικά δεδομένα: τον εντοπισμό των συνεπειών του ανθρώπινου παράγοντα στους οικισμούς, τις υποδομές του ορυχείου, την καταγραφή των περιοχών απόθεσης λυμάτων, τις καθιζήσεις, και τα φυσικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης, κυρίως την ποικιλία της βλάστησης και τον υδροφόρο ορίζοντα. Ακόμη, αναζητά να προβάλει τη σχέση μεταξύ της εξορυκτικής δραστηριότητας με τους φυσικούς πόρους, την απώλεια της βλάστησης, και την κλίμακα των περιοχών απόθεσης, καθώς και τη συνεχή μετακίνηση των λυμάτων προς την θάλασσα.

Συνθέτοντας και υπολογίζοντας τα δεδομένα διαφαίνονται οι περιοχές που έχουν καταστραφεί ή βρίσκονται υπό απειλή για μελλοντική αποψίλωση (εικ.3&4). Σε συνδυασμό με επί τόπου καταγραφή και ανάλυση (πχ. στη χημική σύσταση των λυμάτων), μπορεί να γίνει η αρχή για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων της εταιρείας εξορύξεων στην εμπόλεμη ζώνη. Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει ακόμη μια προσπάθεια χαρτογράφησης των πόρων και των ένοπλων συγκρούσεων, για να καταγραφούν οι περιοχές στις οποίες υπάρχει τάση εμπορευματοποίησης σχετικά με το πετρέλαιο, το αέριο, τα ορυκτά, την ξυλεία, σε συνδυασμό με την παρουσία στρατού, και την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με σκοπό την ενίσχυση του αγώνα των τοπικών κοινοτήτων.

Ο ερευνητής θεωρεί, ότι στη σύγχρονη εποχή, η εμπλοκή της περιβαλλοντικής με την πολιτική βία είναι τόσο έντονη, ώστε οι εγκληματολογικής φύσης έρευνες είναι αναγκαίο να διερευνήσουν τις σύνθετες αυτές σχέσεις, ενώ το counter-mapping αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο προς αυτήν την κατεύθυνση.

Πηγές

Nabil, A. (2015), Land Rights: Counter-mapping West Papua Nabil, A. - Arsenic - Forensic Architecture