Δεδομένα χρήσης γεωργικών γαιών και τηλεπισκόπηση για την εκ των υστέρων αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της ΚΑΠ

Από RemoteSensing Wiki

Παρούσα αναθεώρηση της 13:05, 27 Φεβρουαρίου 2023

Δεδομένα χρήσης γεωργικών γαιών και τηλεπισκόπηση για την εκ των υστέρων αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της ΚΑΠ: Εφαρμογή στην ποιότητα του εδάφους δυναμική του εδάφους στη Λομβαρδία

Πρωτότυπος τίτλος: Farmland use data and remote sensing for ex-post assessment of CAP environmental performances: An application to soil quality dynamics in Lombardy

Συγγραφείς: Davide Fugazza * , Giacomo Aletti, Danilo Bertoni, Daniele Cavicchioli

Δημοσιεύθηκε: Science Direct, Elsevier, Remote sensing Applications: Society and Environment, Volume 26, April 2022, 100723. https://doi.org/10.1016/j.rsase.2022.100723

Σύνδεσμος προτύπου: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352938522000313

Λέξεις κλειδιά:τηλεπισκόπηση, περιβαλλοντικές επιδόσεις της ΚΑΠ, δυναμική της ποιότητας του εδάφους, Λομβαρδία

1. Περίληψη

Με τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής πολιτικής (ΚΑΠ) το 2013, οι επιδοτήσεις για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις συνδέονται με την εκπλήρωση περιβαλλοντικά φιλικών μέτρων . Οι έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών πολιτικής έχουν μέχρι στιγμής επικεντρωθεί κυρίως στη μετάβαση στη χρήση γης- ωστόσο, μια λεπτομερής διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο το πρασίνισμα της ΚΑΠ επηρεάζει τις ιδιότητες της γεωργικής γης απαιτείται για να εκτιμηθούν τα πραγματικά περιβαλλοντικά οφέλη της μεταρρύθμισης. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια προσπάθεια αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιδόσεων των γεωργικών πολιτικών, με βάση επιλεγμένους δείκτες ποιότητας του εδάφους στην περιοχή της Λομβαρδίας, όπου η γεωργία υψηλής έντασης είναι ευρέως διαδεδομένη. Με τη χρήση εικόνων Landsat-8 και Sentinel-2 (10x10, 30x30m) και μια περιφερειακή διοικητική βάση δεδομένων που καλύπτει όλα τα αγροτεμάχια της περιοχής, πραγματοποιούμε μια ανάλυση συσχέτισης για να διερευνήσουμε σε ποιο βαθμό οι απεικονίσεις πρασίνου επηρεάζουν τους δείκτες ποιότητας εδάφους από το 2014 έως το 2017 και σε ποιο βαθμό.

2. Εισαγωγή

Οι ιδιότητες του εδάφους επηρεάζονται από τη γεωργική δραστηριότητα η οποία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, οικονομικούς, κλιματικούς, κ.α. και οι οποίοι με τη σειρά τους κατευθύνονται από τις γεωργικές πολιτικές. Στην Ευρώπη, ειδικότερα, η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) έχει επηρεάσει και διαμορφώσει τις επιλογές χρήσης γης και τις πρακτικές διαχείρισης του εδάφους. Τα τελευταία χρόνια η ΚΑΠ έχει μετατοπιστεί σε ένα φιλικότερο ως προς το περιβάλλον πλαίσιο. Αναφορικά με την ποιότητα και τη διαχείριση του εδάφους, η πρόσφατη αλλαγή της παρακολούθησης και αξιολόγησης της ΚΑΠ, "από τη συμμόρφωση στις επιδόσεις", απαιτεί ισχυρότερη ενσωμάτωση των διαθέσιμων πηγών δεδομένων. Έτσι, ενώ η έρευνα θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τον παραδοσιακό τρόπο (δειγματοληψία πεδίου και εργαστηριακές αναλύσεις ) που αποτελεί μια δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία . Μια πιο αποτελεσματική εναλλακτική λύση είναι ο συνδυασμός δειγματοληψία πεδίου με τηλεπισκόπηση για την παραγωγή χωρικών χαρτών των εδαφικών ιδιοτήτων, αξιοποιώντας την ευρεία κάλυψη περιοχής των οπτικών και των ραντάρ αισθητήρων και την ικανότητά τους να παρακολουθούν το ανώτερο έδαφος. Η οποία έχει χρησιμοποιηθεί σε ένα μικρό προς το παρόν βαθμό για το συγκεκριμένο πεδίο. Οι στόχοι μας είναι: 1.Να αναπτύξουμε μια μεθοδολογία για τον συνδυασμό τηλεπισκόπησης υψηλής ανάλυσης και διοικητικών αγροτικών συνόλων δεδομένων με αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να παρέχονται χάρτες δυναμικής των εδαφικών ιδιοτήτων σε μια ευρεία γεωργική περιοχή της ΕΕ χωρίς την ανάγκη επιτόπιων ερευνών- 2) Να πραγματοποιηθεί προκαταρκτική αξιολόγηση της εξέλιξης των εδαφικών ιδιοτήτων πριν και μετά την εφαρμογή των πολιτικών πρασίνου- 3) να πραγματοποιηθεί ανάλυση συσχέτισης για την αξιολόγηση των πιθανών επιδράσεων στις παρατηρούμενες μεταβολές των εδαφικών ιδιοτήτων στο πλαίσιο της ΚΑΠ.

3. Κοινή Αγροτική πολιτική και στοιχεία πρασινίσματος

Η παράγραφος αυτή περιγράφει την εξέλιξη και τη λειτουργία των προδιαγραφών της ΚΓΠ (ιδίως των πληρωμών πρασινίσματος), των οποίων τα αποτελέσματα δοκιμάζονται στο παρόν άρθρο.Σε ένα πρώτο στάδιο, το οποίο διήρκεσε περίπου 30 χρόνια, η ΚΑΠ βασίστηκε κυρίως σε παρεμβάσεις που αποσκοπούσαν στη στήριξη των τιμών πώλησης των γεωργικών προϊόντων, προκειμένου να τονωθεί η παραγωγικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και να εξασφαλιστεί η διατροφική αυτάρκεια των ευρωπαϊκών χωρών. Στη συνέχεια, η γεωργική στήριξη μετακινήθηκε από τις τιμές πώλησης σε πληρωμές ανά εκτάριο αποσυνδεδεμένες από τις επιλογές χρήσης της γεωργικής γης. Οι πληρωμές αυτές συνδέθηκαν με την τήρηση από τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις πρακτικών που σέβονται τη γη και το περιβάλλον(πολλαπλή συμμόρφωση). Με την τρέχουσα μεταρρύθμιση της ΚΑΠ (2015-2020) οι απαιτήσεις για τη λήψη γεωργικών ενισχύσεων έχουν αυξηθεί, με την εισαγωγή των λεγόμενων ενισχύσεων πρασίνου. Ωστόσο, πολλά στοιχεία που υποδηλώνουν την προσοχή στο ζήτημα της προστασίας του εδάφους εμφανίζονται επίσης στο σημερινό πλαίσιο της ΚΑΠ 2015-2022, με ιδιαίτερη αναφορά στο ευρύ σύνολο των μέσων πολιτικής που στοχεύουν άμεσα ή έμμεσα στην αντιμετώπιση της βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους. Ενώ μέχρι τώρα οι επιδοτήσεις της ΚΑΠ συνδέονταν με τη συμμόρφωση σε ορισμένες πρακτικές ,η διαδικασία μεταρρύθμισης της δεσμεύει με την επίτευξη ορισμένων τεκμηριωμένων στόχων, οι οποίοι καθορίζονται στα εθνικά στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ που υποβάλλονται από κάθε κράτος μέλος. Οι πρακτικές που πρέπει να επιτύχουν οι γεωργοί είναι οι εξής: α) διαφοροποίηση των αροτραίων καλλιεργειών, β) διατήρηση των υφιστάμενων μόνιμων βοσκοτόπων, γ) η ύπαρξη μιας περιοχής οικολογικής εστίασης στη γεωργική έκταση. Εδώ έγκειται απαραίτητη η συμβολή της τηλεπισκόπησης, στο να ελέγξει αν και κατά πόσον και σε ποιο βαθμό οι μεταβολές των δεικτών εδάφους μπορούν να συνδεθούν με κάποιο τρόπο με τα παρατηρήσιμα αποτελέσματα (αλλαγή χρήσης γης) που προκαλούνται από την πρασίνισμα της ΚΑΠ.

4. Μέθοδοι και δεδομένα

4.1 Δεδομένα

Η περιοχή που εξετάζεται στην παρούσα μελέτη είναι ένα μεγάλο τμήμα (που καλύπτει περίπου 2150 km2) της πεδινής περιοχής της περιφέρειας Λομβαρδίας, στη Βόρεια Ιταλία (βλ. Εικόνα 1). Πάνω από το 53% της περιοχής, κυρίως στο βόρειο τμήμα της, είναι ορεινό ή λοφώδες, ενώ το νότιο τμήμα της περιφέρειας είναι πεδιάδα, όπου το 68,5% της γης διαχειρίζεται ο γεωργικός τομέας. Η γεωργία στη Λομβαρδία χαρακτηρίζεται από γεωργικά συστήματα υψηλής έντασης. Δεδομένης της υψηλής πυκνότητας του ζωικού κεφαλαίου, τόσο η έκπλυση νιτρικών στο νερό, όσο και η διασπορά τους στον αέρα, θεωρούνται σοβαρά προβλήματα. ενώ δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία στη βιβλιογραφία για κρίσιμα ζητήματα που σχετίζονται με τη διαχείριση του φωσφόρου.

Εικόνα 1: Επάνω αριστερά: υψόμετρο της Λομβαρδίας και της περιοχής μελέτης- πάνω δεξιά: θέση της περιοχής της Λομβαρδίας στην Ιταλία. Κάτω αριστερά: η περιοχή μελέτης και παράδειγμα του δείκτη BI που υπολογίστηκε με τη χρήση δεδομένων Landsat OLI από το 2014.

4.1.1 Δεδομένα τηλεπισκόπησης

Τα δεδομένα τηλεπισκόπησης αποκτήθηκαν για το 2014 (συνθήκες πριν από το πρασίνισμα) και το 2017 (συνθήκες πρασίνισμα). Για τη χαρτογράφηση των ιδιοτήτων του εδάφους μέσω φασματικών δεικτών, τα εδάφη απαιτείται να είναι γυμνά ώστε να αποκλείεται η επίδραση της βλάστησης (Wang and Qu, 2007). Έτσι, επιλέξαμε δορυφορικές εικόνες από τον Οκτώβριο/αρχές Νοεμβρίου, καθώς αυτή η εποχή του έτους σηματοδοτεί την περίοδο εναλλαγής μεταξύ θερινών και χειμερινών καλλιεργειών. Για το 2014, αποκτήσαμε τέσσερα πλακίδια απαλλαγμένα νεφών δεδομένα Landsat-8 OLI με χωρική ανάλυση 30 m, στο επίπεδο επεξεργασίας L1T, μεταξύ 23/10 και 01/11, καλύπτοντας τις χαμηλές περιοχές της Λομβαρδίας. Τα επιμέρους πλακίδια ενώθηκαν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας τη μέση τιμή των επικαλυπτόμενων τμημάτων. Οι δείκτες εδάφους υπολογίστηκαν στο μωσαϊκό εικόνας που προέκυψε από τα τέσσερα πλακίδια. Για το 2017, κατεβάσαμε έξι απαλλαγμένα από σύννεφα πλακίδια 100 km επί 100 km από τους δορυφόρους Sentinel-2A και -B, που αποκτήθηκαν στις 14/10 και 16/10, σε επίπεδο επεξεργασίας L1C. Η ίδια μέθοδος της ένωσης των πλακιδίων ακολουθήθηκε κι εδώ. Για λόγους συνέπειας με τις άλλες ζώνες, επαναπροσδιορίσαμε τις ζώνες 8A, 11 και 12, αρχικά με χωρική ανάλυση 20 m, σε ανάλυση 10 m. Οι ζώνες αυτές είναι απαραίτητες για υπολογισμό του NMDI.(Οι ψηφιακοί αριθμοί του Sentinel-2 παρέχονται ως κλιμακωτή ανάκλαση μεταξύ 0 και 10.000. Μετατρέψαμε την τιμή αυτή σε ποσοστιαία ανάκλαση μεταξύ 0 και 1).

4.1.2 Διοικητικά στοιχεία

Στην ανάλυσή μας, τα δεδομένα τηλεπισκόπησης συνδυάστηκαν με διοικητικά δεδομένα με γεωαναφορά που προέρχονται από το σύνολο δεδομένων SIARL της Περιφέρεια της Λομβαρδίας. Ειδικότερα, για τους σκοπούς μας συγκεντρώσαμε στοιχεία σχετικά με τη χρήση καθενός από τα δύο εκατομμύρια αγροτεμαχίων της περιφέρειας της Λομβαρδίας από το 2011 έως το 2017. Τα στοιχεία αυτά προήλθαν από τις ετήσιες δηλώσεις των γεωργών που υπέβαλαν αίτηση για την ΚΓΠ πληρωμές της ΚΑΠ. Δεδομένης της περιστασιακής σύγχρονης παρουσίας περισσότερων καλλιεργειών στο ίδιο αγροτεμάχιο το ίδιο έτος, η μη δυνατότητα γεωαναφοράς ποιο τμήμα του αγροτεμαχίου καταλαμβάνεται από κάθε καλλιέργεια, υιοθετήσαμε μια μεθοδολογία για να αντιστοιχίσουμε κάθε γεωαναφερμένο αγροτεμάχιο σε μία μόνο χρήση ανά έτος. Σε κάθε περίπτωση, αυτό το ενδεχόμενο ήταν αρκετά σπάνιο.

4.2 Υπολογισμός των δεικτών τηλεπισκόπησης για κάθε αγροτεμάχιο

Τέσσερις τύποι δεικτών υπολογίστηκαν με βάση τα συγχωνευμένα δεδομένα Landsat- 8 και Sentinel-2. Ο δείκτης ξηρασίας , NMDI, ο οποίος σχετίζεται με την περιεκτικότητα σε υγρασία του εδάφους και την αλατότητα. Οι δείκτες φωτεινότητας, SI και BI, οι οποίοι σχετίζονται με την αλατότητα του εδάφους. Δείκτης βλάστησης (NDVI) αν και αναπτύχθηκε αρχικά και χρησιμοποιείται συχνότερα για την παρακολούθηση της υγείας ή της φαινολογίας της βλάστησης έχει συνδεθεί με την περιεκτικότητα των εδαφών σε οργανική ουσία. Λόγω του μεγάλου αριθμού αγροτεμαχίων στην διοικητική βάση δεδομένων (153.954) και την υψηλή ανάλυση των δεδομένων ράστερ, η χρήση συμβατικού λογισμικού GIS αποδείχθηκε πολύ χρονοβόρα για την εκτέλεση αυτών των υπολογισμών- έτσι, αναπτύξαμε μια υπολογιστικά αποδοτική έκδοση του αλγορίθμου ray casting (Hormann and Agathos, 2001) στη γλώσσα προγραμματισμού C (Εικόνα 2). Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν στατιστικοί έλεγχοι των δεικτών τηλεπισκόπησης και της διακύμανσής τους έτσι ώστε να τεκμηριωθεί η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.

Εικόνα 2.Οι αρχές του αλγορίθμου ρίψης ακτίνων. Οι μπλε κουκκίδες αντιπροσωπεύουν τα κέντρα των κυττάρων του Landsat 8 OLI (ανάλυση 30 m), ενώ οι κόκκινες κουκκίδες αντιπροσωπεύουν τα κέντρα των κυττάρων του Sentinel-2 (ανάλυση 10 m). Η οριζόντια ακτίνα (κόκκινο βέλος) από μια κουκκίδα μέσα στο πολύγωνο με σταθερή κατεύθυνση διασχίζει μια πλευρά του πολυγώνου περιττό αριθμό φορών.

5. Αξιολόγηση της δυναμικής των εδαφικών δεικτών μετά την εισαγωγή του πρασίνου της ΚΑΠ

Τα αποτελέσματα θα πρέπει να θεωρηθούν ως αποτέλεσμα μιας προκαταρκτικής και καινοτόμου ερευνητικής μελέτης. Ο στόχος ενός τέτοιου εργαλείου ανάλυσης είναι ο συνδυασμός των διαθέσιμων δεδομένων (από διοικητικές και τηλεπισκοπικές πηγές) στην προσπάθεια να τεθούν οι βάσεις για μια εκ των υστέρων αξιολόγηση του πρασινίσματος της ΚΑΠ στις ιδιότητες του εδάφους. Έχοντας αυτό κατά νου, η αποτελεσματικότητα και η ακρίβειά της μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί με διάφορους τρόπους. Ο πρώτος έχει ήδη αναφερθεί και αφορά πρόσθετα δεδομένα και πληροφορίες για την εδραίωση της αποτελέσματα. Ο δεύτερος αφορά τη βελτίωση της βαθμονόμησης των δεικτών ποιότητας του εδάφους. Ειδικότερα, ο δείκτης οργανικών (NDVI) παρουσιάζει τα πιο κρίσιμα ζητήματα τα οποία φορούν στην επιλογή αποκλεισμού κάποιων καλλιεργειών καθώς και του υπολογισμού των δεικτών κατά την περίοδο με τη μεγαλύτερη πιθανότητα ύπαρξης γυμνού εδάφους. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε συγχυτικές επιδράσεις λόγω της παρουσίας υπολειμμάτων καλλιεργειών στον αγρό (π.χ. στελέχη αραβοσίτου). Επομένως, οι πτυχές αυτές θα πρέπει να βελτιωθούν προκειμένου να καταστεί μια τέτοια συνδυασμένη μεθοδολογία πιο αξιόπιστη για την εκ των υστέρων αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της γεωργικής πολιτικής.

6. Αποτελέσματα

Τα διαγράμματα πυκνότητας για κάθε δείκτη και αγροτεμάχιο μεταξύ 2014-2017 , που υπολογίστηκαν , παρουσιάζονται στην (Εικόνα 3). Οι χαμηλές τιμές του προσαρμοσμένου τετραγώνου r υποδηλώνουν έλλειψη συσχέτισης μεταξύ του απόλυτου δείκτη και της διακύμανσής του. Μεταξύ των δεικτών SI εμφανίζεται μεγάλη συσχέτιση την οποία προδίδει ο σχετικά υψηλός r-square. Αρκετές ανεξάρτητες μεταβλητές που περιλαμβάνονται στα μοντέλα επιτυγχάνουν υψηλή στατιστική σημαντικότητα. Εδώ, περιγράφουμε μόνο εκείνες τις τιμές που ήταν σημαντικές στη βηματική παλινδρόμηση σε επίπεδο εμπιστοσύνης 99%.Οι συντελεστές υποδηλώνουν μείωση της αλατότητας και αύξηση της οργανικής ουσίας με την αύξηση του αριθμού των αμειψισπορών, αλλά και μείωση της περιεκτικότητας του εδάφους σε νερό. Η ανάλυση της διακύμανσης των δεικτών εδάφους σε σχέση με την επιλεξιμότητα και τη συμμόρφωση με τις πολιτικές πρασίνου δείχνει ότι η ένταξη στην ομάδα 1 (μη επιλέξιμη) και στην ομάδα 2 (επιλέξιμη και συμμορφούμενη) έχει αρνητική σχέση με τις διακυμάνσεις του SI, και θετικές σχέσεις με τη διακύμανση των BI, NDVI και NMDI. Αυτό υποδηλώνει ότι η ένταξη σε ομάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο οδηγώντας σε μειωμένη περιεκτικότητα σε νερό και αυξημένη οργανική ουσία για τις ομάδες που δεν αναμένεται να αλλάξουν την κατανομή των γεωργικών εκτάσεων τους μετά την εφαρμογή των πολιτικών πρασίνου, ενώ οι αλλαγές στην αλατότητα είναι λιγότερο σαφείς.

Εικόνα 3.Διαγράμματα πυκνότητας των τιμών του δείκτη εδάφους το 2014 και το 2017 για όλα τα αγροτεμάχια που εξετάστηκαν στην ανάλυση. Το κόκκινο χρώμα αντιπροσωπεύει μεγαλύτερη πυκνότητα παρατηρήσεων σε σχέση με το μπλε. Αναφέρεται επίσης η τιμή του προσαρμοσμένου τετραγώνου R.

7. Συζήτηση

Στη μελέτη μας, συνδυάζουμε φασματικούς δείκτες που βασίζονται στην τηλεπισκόπηση, γεωχωρικά διοικητικά δεδομένα, έναν γρήγορο αλγόριθμο για την επεξεργασία των δεδομένων και μια στιβαρή στατιστική προσέγγιση για να παράσχουμε μια πρώτη προσπάθεια ανίχνευσης των επιπτώσεων της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ στους δείκτες ποιότητας του εδάφους στην Λομβαρδία. Οι δείκτες αυτοί έχουν το πλεονέκτημα της απλότητας έναντι άλλων μεθόδων, και τη διαθεσιμότητα δεδομένων από τους Landsat-8 και Sentinel-2 πριν και μετά την την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα εξέτασης των αλλαγών σε μεγάλες εκτάσεις, ενώ παρέχει επίσης ένα μεγάλο επίπεδο λεπτομέρειας.Η προσέγγισή μας έχει περαιτέρω πλεονεκτήματα: πρώτον, ο συνδυασμός τεχνικών τηλεπισκόπησης με σύνολα διοικητικών δεδομένων εξασφαλίζει τη σχεδόν πλήρη κάλυψη της επικράτειας και, ταυτόχρονα, ένα εξαιρετικά λεπτομερές επίπεδο ανάλυσης (επίπεδο αγροτεμαχίου). Δεύτερον, αντιπροσωπεύει μια άμεση αξιολόγηση των παραμέτρων που σχετίζονται με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα της γεωργίας, και δεν προέρχονται από άλλες παραμέτρους. Τρίτον, αποσκοπεί στο να προσφέρει μια αξιολόγηση των παραμέτρων περιβαλλοντικής απόδοσης, που συνδέονται με την ποιότητα της εδαφών, που δεν έχουν διερευνηθεί μέχρι σήμερα σε προηγούμενες μελέτες. Τέλος, η μεθοδολογία μας μπορεί να επαναληφθεί στο χρόνο και στο χώρο, υπό την προϋπόθεση ότι είναι διαθέσιμα διοικητικά δεδομένα. Ωστόσο, η χρήση δορυφορικών πηγών για την αξιολόγηση των ιδιοτήτων του εδάφους συνοδεύεται και από ορισμένες αβεβαιότητες οι οποίες μπορούν να ξεπερασθούν μέσω ειδικών ερευνών πεδίου.

8. Συμπεράσματα

Η παρούσα ανάλυση έχει κυρίως μεθοδολογικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην ανάπτυξη ενός δυνητικού εργαλείου για την εκ των υστέρων αξιολόγηση των μέσων πολιτικής της ΚAΠ, συνδυάζοντας διοικητικά δεδομένα και δεδομένα τηλεπισκόπησης με υψηλό επίπεδο λεπτομέρειας. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να θέσει τις βάσεις για την πιθανή χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για την ανάλυση των περιβαλλοντικών οφελών, που αποτελούν επιθυμητούς στόχους των αγροπεριβαλλοντικών πολιτικών. Όσον αφορά τις εικόνες τηλεπισκόπησης, οι δύο δορυφόροι της οικογένειας Sentinel-2 ικανοποιούν ήδη εν μέρει την απαίτηση για αυξημένα δεδομένα, και οι εξελίξεις που προβλέπονται από το πρόγραμμα Landsat κινούνται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.