Το πρόγραμμα Nikopolis – γεωφυσικής πρόβλεψη, Δορυφορική τηλεπισκόπηση, και τεχνικές GIS στη μελέτη της Ηπείρου

'''Εισαγωγή'''

Διάφορες τεχνικές πρόβλεψης έχουν εφαρμοσθεί με στόχο συστηματική διεπιστημονική έρευνα της  στη νότια Ήπειρο  ώστε να μελετηθεί η διαχρονική σχέση μεταξύ ανθρώπινης δραστηριότητας και φυσικού περιβάλλοντος. Οι έρευνες κάλυψαν μια ευρεία περιοχή περίπου 800 km2 που επεκτείνεται από τον στο Αμβρακικό Κόλπο ως τον ποταμό Λούρο. Σε τέσσερα χρόνια εργασιών (1991-1994) περισσότερες από 20 περιοχές ερευνήθηκαν μέσω της χρήσης της γεωφυσικής πρόβλεψης, της φωτογραφίας μπαλονιών και των δορυφορικών τεχνικών τηλεπισκόπησης. 

'''Μεθοδολογία'''

Το πρόγραμμα Nikopolis μελέτησε περαιτέρω τις περιοχές που προσδιορίστηκαν ως περιοχές ιδιαίτερου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Η γεωφυσική έρευνα χρησιμοποίησε διάφορες τεχνικές πρόβλεψης. Οι μετρήσεις της συνολικής έντασης μαγνητικών πεδίων λήφθηκαν από αισθητήρες ύψους 30cm επάνω από την επιφάνεια και το διάστημα βημάτων 1m. Σε άλλες περιπτώσεις, εφαρμόσθηκε η μέθοδος pseudo-gradiometer για να ελαχιστοποιηθούν οι ανωμαλίες υψηλής συχνότητας . Μια προκαταρκτική επεξεργασία των στοιχείων πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά από τη συλλογή των στοιχείων, ενώ μια πιο συστηματική επεξεργασία ακολούθησε μετά από τις έρευνες. Αρκετά νέα ευρήματα εντοπίστηκαν από τις μαγνητικές έρευνες σε όλη την εξεταζόμενη περιοχή. Οι τηλεπισκοπικές απεικονίσεις επίσης εντόπισαν πολλά μνημεία πολιτισμού ειδικότερα στην περιοχή του Κοκκινόπηλου. Η χαρακτηριστική φασματική υπογραφή της περιοχής υπολογίστηκε βασισμένη σε πολλές μεταβλητές της  στατιστικής ανάλυσης. Ακολούθησε η  επεξεργασίας των απεικονίσεων. Η τηλεπισκόπιση, μέσω των τεχνικών ταξινόμησης εικόνας, αποδείχθηκε ένα ισχυρό εργαλείο στην ανακάλυψη περιοχών. Εκτός από τη τηλεπισκόπιση, πραγματοποιήθηκε και  η φωτογράφηση από αερόστατο η οποία παρείχε πολυφασματικές απεικονίσεις. Οι απεικονίσεις αυτές ενισχύθηκαν με τον ίδιο τρόπο όπως οι δορυφορικές εικόνες. Οι φωτογραφίες αυτές αποδείχθηκαν χρήσιμες για την καταγραφή γνωρισμάτων μικρής διάστασης. Οι ψηφιοποιημένοι τοπογραφικοί χάρτες και τα εναέρια και δορυφορικά στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν για τη παραγωγή των θεματικών χαρτών μέσω της επεξεργασίας από γεωγραφικά συστήματα  πληροφοριών φορητά συστήματα παγκόσμιας πλοήγησης (G.P.S.) με μεγάλη ακρίβεια υπολόγισαν  την πραγματικής θέσης. Η τοπογραφική έρευνα πραγματοποιήθηκε με έναν ηλεκτρονικό  γεωδαιτικό σταθμό. Τέλος, χρησιμοποιήθηκε και το λογισμικό Autocad για την παραγωγή των χαρτών.

'''Συμπεράσματα'''

Η αρχαιολογική έρευνα της ευρύτερης περιοχής της νότιας ‘Ηπείρου πραγματοποιήθηκε μέσω ενός διεπιστημονικού προγράμματος ερευνών που κατόρθωσε να ενσωματώσει τις τεχνικές τηλεπισκόπησης. Οι πολυδιάστατες γεωφυσικές τεχνικές πρόβλεψης εφαρμόσθηκαν επιτυχώς και παρείχαν πολύτιμες και αξιόπιστες πληροφορίες για τα αρχαιολογικά λείψανα κάτω από την επιφάνεια της γης. Η δορυφορική τηλεπισκόπηση κατόρθωσε να αναγνωρίσει ευρήματα και την ακριβή περιοχή αυτών συσχετίζοντας με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά εδαφολογικής μορφολογίας. Το αρχαιολογικό πρόγραμμα αναμένεται για να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για τη διαχείριση των πολιτιστικών πηγών της περιοχής, και τονίζει τη σημασία των τεχνικών τηλεπισκόπησης στην αρχαιολογική έρευνα.

<small> Αρχικό κείμενο: The Nikopolis Project - Integration of Geophysical Prospection,Satellite Remote Sensing, and GIS Techniques in the Study of Epirus, Greece. A. Sarris, J. Weymouth, B. Cullen, C. Stein, J. Wiseman<small>