Εκτίμηση κινδύνου ερημοποίησης με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και δορυφορικής Τηλεπισκόπησης του Νομού Κιλκίς

'''Εισαγωγή '''

Οι αγροτικές και οι λοιπές ανθρώπινες δραστηριότητες ασκούν σημαντική πίεση στους εδαφοϋδατικούς πόρους μιας περιοχής. Συνεπώς η παρακολούθηση των αυτών των πιέσεων και της κατάστασης του οικοσυστήματος, είναι μια πληροφορία ιδιαίτερα χρήσιμη για τις δράσεις διαχείρισης. 
Στις μέρες μας η δορυφορική τηλεπισκόπηση παρέχει σημαντικά ένα μέσο  για την παρακολούθηση του φυσικού και αγροτικού περιβάλλοντος, φυσικά, πάντα σε συνδυασμό με δειγματοληπτική εργασία πεδίου. 
Πιο συγκεκριμένα, η τηλεπισκόπηση παρέχει την δυνατότητα της συνοπτικής απεικόνισης μεγάλων περιοχών σε μια δορυφορική εικόνα και έτσι καθιστά δυνατή την παρακολούθηση ολόκληρης της περιοχής μελέτης με αρκετά χαμηλό κόστος ανά μονάδα επιφάνειας. Ανάμεσα στις  υπόλοιπες μεθόδους συλλογής και ανάλυσης δεδομένων και πληροφοριών, η Τηλεπισκόπηση και τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών είναι σχετικά νέες τεχνολογίες, οι οποίες όμως στηρίζονται στην ανάλυση και επεξεργασία δορυφορικών και επίγειων χωρικών δεδομένων, φυσικά πάντα με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και κατάλληλου λογισμικού.


'''Μεθοδολογία'''

Η μεθοδολογία στηρίχθηκε πάνω στις τρεις φάσεις του προγράμματος MEDALUS της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Μεσογειακή Απερήμωση και Χρήσεις Γης). Η βασική μεθοδολογία  στηρίζεται στην επιλογή των κατάλληλων δεικτών οι οποίοι να μπορούν να προκύψουν από τα διαθέσιμα δεδομένα που υπάρχουν για την περιοχή, με σκοπό να είναι και αποτελεσματικοί, καθώς και να συμβαδίζουν με τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης περιοχής μελέτης. Ο δείκτης των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών ESAI (Environmental Sensitivity Areas), ο οποίος και επιλέχθηκε, είναι ουσιαστικά ένας συνδυασμός μεταβλητών ‐ δεικτών, οι οποίοι παρέχουν πληροφορίες οι οποίες σχετίζονται με την πυροδότηση του φαινομένου της ερημοποίησης σε μία δεδομένη περιοχή. Τέτοιες πληροφορίες είναι : η ποιότητα της βλάστησης και του κλίματος, η ποιότητα του εδάφους, καθώς και οι πρακτικές διαχείρισης και ανθρώπινης παρέμβασης σε μία ορισμένη περιοχή. Ένας τέτοιος δείκτης θεωρείται αποτελεσματικός για τον προσδιορισμό της ευαισθησίας των γαιών, ενώ έχει χρησιμοποιηθεί, παράλληλα για την υλοποίηση των Εθνικών Προγραμμάτων Δράσης στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης.
Οι τέσσερις δείκτες ποιότητας οι οποίοι είναι και υποενότητες του τελικού δείκτη ESAI και χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα εργασία είναι οι εξής:
1.	Δείκτης Ποιότητας Βλάστησης Εδάφους (Vegetation Quality Index – VQI)
2.	Δείκτης Ποιότητας Εδάφους (Soil Quality Index – SQI)
3.	Δείκτης Ποιότητας Διαχείρισης του Εδάφους ( Management Quality Index – MQI)
4.	Δείκτης Ποιότητας Κλίματος (Climate Quality Index – CQI)



'''Συμπεράσματα'''

Η μεθοδολογία όμως, πάνω στην οποία στηρίχτηκε το συγκεκριμένο μοντέλο εκτίμησης είναι βασικά, η αξιοποίηση δυνατοτήτων των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, καθώς και η διαδικασία αναλυτικής ιεραρχίας στα πλαίσια μιας πολυκριτήριας απόφασης. Αυτά τα εργαλεία αποκτούν μια ιδιαίτερη σημασία επειδή αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία μπορούν να εμπλουτιστούν όλα τα δεδομένα τα οποία θα συλλεχθούν στο μέλλον.
Τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παρούσα εργασία μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως ο Ν. Κιλκίς κατατάσσεται στις περιοχές με μεγάλη ευαισθησία στο φαινόμενο της ερημοποίησης. Μικρές αλλαγές στις εξαιρετικά εύθραυστες ισορροπίες κλίματος και ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, μπορούν να υποβαθμίσουν περαιτέρω τη βιοποικιλότητα  και το έδαφος , εντείνοντας φαινόμενα μειωμένης φυτοκάλυψης και της εδαφικής διάβρωσης. Στο βαθμό που επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για τις κλιματικές αλλαγές μέσα στα επόμενα χρόνια, η υποβάθμιση που προκαλείται από τον ανθρώπινο παράγοντα όπως (η αλόγιστη χρήση του υδατικού δυναμικού ,η εντατικοποίηση χρήσεων γης, και οι πυρκαγιές) θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά, και θα  εντείνει το φαινόμενο της ερημοποίησης.Συνεπώς , στο Νομό πρέπει να παρθούν άμεσα πρωτοβουλίες που θα λειτουργήσουν αντίρροπα σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. 






Μπίλιας Π. Φώτιος, (2009),  Εκτίμηση κινδύνου ερημοποίησης με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και δορυφορικής Τηλεπισκόπησης Περιοχή εφαρμογής: Νομός Κιλκίς, Μεταπτυχιακή Διατριβή


 [[category:Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις]]