Η συμβολή της τηλεπισκόπησης στην απεικόνιση της φτώχειας των κατοίκων των παραγκουπόλεων στο Δελχί της Ινδία

Αντικείμενο Εφαρμογής
Στην παρούσα εργασία  γίνεται χρήση δεδομένων τηλεπισκόπησης υψηλής διακριτικής ικανότητας για τον εντοπισμό και την αναγνώριση των παραγκουπόλεων και των εν γένει άτυπων καταυλισμών στο Δελχί στην Ινδία. Η προσπάθεια αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια να διερευνηθεί αν ο πλανήτης αστικοποιείται σε καθεστώς φτώχειας. Η πληροφορία αυτή, που δεν είναι διαθέσιμη μέχρι σήμερα, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου στη συνέχεια να διαμορφωθεί ο κατάλληλος σχεδιασμός και οι αντίστοιχες πολιτικές. Στην πράξη, υπάρχουν εγγενείς δυσκολίες στον καθορισμό και την εφαρμογή μιας και μόνο μεθόδου καταγραφής αυτών των καταυλισμών λόγω του ακανόνιστου των σχηματισμών αλλά και της άμεσης προσαρμογής τους στις εκάστοτε τοπικές συνθήκες.
Στόχος της εφαρμογής
Επιχειρείται στην παρούσα μελέτη να διερευνηθεί το ενδεχόμενο να υπάρχει χωρικός συσχετισμός μεταξύ των διαφορετικών θεματικών αναλύσεων χρήσης/κάλυψης γης (εντοπισμός μοτίβων χρήσης γης σε συνδυασμό με δείκτες ανάλυσης βλάστησης) και τύπων αστικής δόμησης (Urban Structure Types) που διατίθενται με την ποιότητα ζωής και την ευπάθεια απέναντι σε φυσικές καταστροφές, όπως είναι για παράδειγμα οι πλημμύρες. Άλλωστε, το σκεπτικό της ταξινόμησης των διαφόρων αστικών τύπων (UST) με τη χρήση της ψηφιακής τηλεπισκόπησης και των GIS αποδεικνύεται ιδιαιτέρως σημαντικό ως βάση για την περαιτέρω μελέτη του αστικού χώρου.
Παλαιότερες μελέτες
Οι ως τώρα μελέτη του φαινομένου της φτώχειας έχει καταδείξει την ανάγκη για εικόνες υψηλής ανάλυσης και τη σημασία της χωρικής κατανομής των δεδομένων για τη φτώχεια στον κόσμο, πέρα από την απλή καταγραφή τους ως στατιστικών. Οι Siluzas and Kuffer ανέλυσαν τη χωρική ετερογένεια της φτώχειας με τη χρήση επιλεγμένων χωρικών δεικτών ψηφιακής τηλεπισκόπησης όπως κάλυψη στεγών, έλλειψη κατάλληλου οδικού δικτύου κλπ. προκειμένου να προσδιορίσουν την ετερογένεια των διαφόρων φτωχών περιοχών και να δημιουργήσουν μια πρώτη κατηγοριοποίηση των φτωχών περιοχών
Μεθοδολογία παρούσας μελέτης
Εντοπισμός αλλαγών στη χρήση/κάλυψη γης
Η συγχώνευση δεδομένων IRS-1C, LISS-III, MSS και PAN για την Ινδία απεδείχθη πολύ χρήσιμη για την αστική ανάλυση και τη χαρτογράφηση της αστικής χρήσης γης. Οι χάρτες χρήσης/κάλυψης γης παρήχθησαν από δορυφορικές εικόνες Landsat TM, IRS 1C, LISS-III από το 1992 έως το 2004 και χαρτογραφήθηκε η εξάπλωση του Δελχί από το 1992 έως το 2004 αντίστοιχα. Η μελέτη δείχνει ότι από 1,43,312 εκτάρια η συνολική γεωγραφική περιοχή καλλιέργειας στο Δελχί αντιστοιχεί σε 65,114 εκτάρια το 1992 και μειώθηκε σε 54,153 εκτάρια το 2004, μείωση της τάξης του 12%. Η κύρια αιτία αυτής της απρόβλεπτης μείωσης της επιφάνειας των καλλιεργήσιμων περιοχών είναι η αύξηση των αστικών περιοχών (Εικόνα 1)
Παράλληλα, οι περιοχές κατοικίας διπλασιάστηκαν τα τελευταία 12 χρόνια, γεγονός που επηρέασε αρνητικά τις γόνιμες αγροτικές περιοχές. Επίσης οι περιοχές κατοικίας μέσης και χαμηλής πυκνότητας μειώθηκαν εξαιτίας της αύξησης των αστικών περιοχών υψηλής πυκνότητας.


Αξιολόγηση Επιφανειακής θερμοκρασίας και αστικού κλίματος
Προκειμένου να αξιολογηθεί η επιφανειακή θερμοκρασία στο Δελχί, σύνολα δεδομένων ASTER διορθώθηκαν σε προβολή UTM και τα δεδομένα DN του LANDSAT -7 ETM+ και ASTER μετατράπηκαν σε δεδομένα φασματικής ακτινοβολίας. Τυποποιημένες ατμοσφαιρικές παράμετροι σε συνδυασμό με γεωμετρικές παραμέτρους υπολογίστηκαν με τη χρήση του FLAASH 4.1 και εφαρμόστηκαν σε κάθε ένα από τα δορυφορικά δεδομένα για ατμοσφαιρικές διορθώσεις. Η εικόνα 2 δείχνει την επιφανειακή θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της νύχτας με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων ASTER στις 2 Οκτωβρίου 2005, στις 22.35 (τοπική ώρα). Η υπολογισμένη επιφανειακή θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 26.93 °C και 38.88 °C. Παρατηρείται επίσης στην εικόνα ότι οι κεντρικές και ανατολικές περιοχές επιδεικνύουν υψηλές επιφανειακές θερμοκρασίες που αντιστοιχούν σε περιοχές πυκνής δόμησης και ότι κάποια τμήματα της νοτιοδυτικής, βόρειοανατολικής και της νότιας πλευράς της εικόνας παρουσιάζουν χαμηλότερες επιφανειακές θερμοκρασίες που αντιστοιχούν σε αγροτική καλλιεργήσιμη γη, χέρσα γη και εκτάσεις σε αγρανάπαυση. Η επιφανειακή θερμοκρασία πάνω από υδάτινες επιφάνειες κυμαίνεται μεταξύ 33.01 °C και 36.00 °C κατά τη διάρκεια της νύχτας εξαιτίας της μεγάλης θερμοχωρητικότητας τους. Επιπλέον, διαπιστώνεται ότι πάνω από περιοχές πυκνής δόμησης παρατηρούνται υψηλότερες θερμοκρασίες ( 34,82- 36,41 °C) και στη συνέχεια ακολουθούν αυτές των υδάτινων επιφανειών, των βιομηχανικών περιοχών και τέλος των περιοχών με χαμηλή δόμηση, ενώ χαμηλές θερμοκρασίες παρατηρούνται σε χέρσα γη, περιοχές με έντονη βλάστηση, αγροτικές περιοχές.
Συσχέτιση του Δείκτη MDI ( Multiple Deprivation Index) με το δείκτη βλάστησης (NDVI)
Στην ανάλυση της παρούσας μελέτης έχουν ενταχθεί τα αποτελέσματα από μια πρόσφατη ανάλυση της φτώχειας στο Δελχί. Η ανάλυση αυτή βάσει της οποίας παράγεται ο MDI (Multiple Deprivation Index), ο δείκτης δηλαδή φτώχειας που χρησιμοποιείται από τον ΟΗΕ και που λαμβάνει υπόψη πολλές διαφορετικές παραμέτρους ταυτόχρονα (κοινωνική, ανθρώπινη, οικονομική και φυσική). Προκειμένου να αποκτηθεί μια εποπτική εικόνα της κατανομής τόσο του MDI όσο και του δείκτη βλάστησης (NVIDI) δημιουργήθηκαν χάρτες και για τους δυο δείκτες. Για τον χάρτη MDI δημιουργήθηκαν 5 τάξεις τιμών που προσαρμόστηκαν αναλόγως στις 143 διαφορετικές περιφέρειες. (Εικόνα 3)
Από τη συσχέτιση των δύο αυτών χαρτών, συμπεραίνεται ότι δεν υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της φτώχειας του πληθυσμού και της κατάστασης της βλάστησης. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητο να εξετασθούν άλλοι παράγοντες, όπως η δομή των οικισμών και η πυκνότητα δόμησης  ή και η διαθεσιμότητα υδάτων. 

Συσχέτιση δομής οικισμών / οικιστικής πυκνότητας με το δείκτη βλάστησης (NDVI) και το δείκτη MDI (Multiple Deprivation Index)

Το σχήμα 5 παρουσιάζει τους οικισμούς και τη δομή του αστικού ιστού στο Δελχί. Οι σκούρες περιοχές που έχουν πυκνή αστική δόμηση έχουν ταυτόχρονα και αρνητικό δείκτη βλάστησης NDVI. Ταυτόχρονα, προς τα προάστια, με τη μείωση της πυκνότητας δόμησης παρατηρούμε ότι οι τιμές του δείκτη NDVI αυξάνονται. Επομένως, συμπεραίνεται ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ του δείκτη βλάστησης και της πυκνότητας δόμησης. Στα δυτικά προάστια, η σχέση μεταξύ της πυκνότητας δόμησης, που είναι μειωμένη, και του δείκτη βλάστησης, που είναι αυξανόμενος, επιβεβαιώνεται αλλά όχι τόσο έντονα όσο στο κέντρο. Συγκρίνοντας τη δομή των εγκαταστάσεων τώρα με το δείκτη MDI, διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες πυκνοδομημένες περιοχές χαρακτηρίζονται από υψηλό δείκτη φτώχειας, όμως υπάρχουν μέσα στις πυκνοδομημένες περιοχές και κάποιες συνοικίες με μικρό δείκτη φτώχειας. Αντίθετα, στις περιοχές κατοικίας χαμηλής πυκνότητας δόμησης, κυριαρχεί αποκλειστικά δείκτης φτώχειας της τάξης του 0,3. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι το τμήμα εκείνο του πληθυσμού που ζει στα όρια της φτώχειας εξαρτάται συνήθως από μια κατοικία-θέση μέσα στον πυκνό αστικό της πόλης, όπου  οι άνθρωποι αυτοί έχουν τη δυνατότητα να βγάζουν τα προς το ζην εργαζόμενοι ως εργάτες ή συλλέκτες σκουπιδιών.


Σημαντικά αποτελέσματα και αξιολόγηση μεθόδων
Η μελέτη αυτή καταδεικνύει την  απότομη πτώση του επιπέδου του αστικού περιβάλλοντος που με τη σειρά της επιφέρει  δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων αυτής της μεγάλης πόλης της Ινδίας. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούνται τα εξής:
-	απότομη αύξηση στο ποσοστό της αδιαπέραστης γης
-	μείωση των υπαιθρίων χώρων
-	μειωμένη φυτοκάλυψη
-	συρρίκνωση του υδρολογικού δικτύου
-	συρρίκνωση των γόνιμων εκτάσεων γης
Στα πλαίσια της ευρύτερης ανάγκης για συνδυασμένη χωρική, φυσική και κοινωνικό-δημογραφική πληροφορία προκειμένου να αντιμετωπιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και της αστικοποίησης, η χρήση γεωχωρικής τεχνολογίας για τον εντοπισμό των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και του χωρικού αστικού περιβάλλοντός τους θα μπορούσε να ενισχύσει την έρευνα για την επίτευξη της κοινωνικής δικαιοσύνης στις μεγαλουπόλεις. Μπορεί δηλαδή με αυτόν τον τρόπο να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ της χωρικής ανάλυσης, της τηλεπισκόπησης και της κοινωνικής επιστήμης μέσω του χαρακτηρισμού της έλλειψης ποιότητας ζωής στους φτωχούς ανθρώπους των πόλεων που επηρεάζονται έντονα από το κοινωνικό τους περιβάλλον.