ΕΠΙΘΕΡΜΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΦΟΡΙΑ Au-Ag ΣΤΗ ΝHΣΟ ΛΕΣΒΟ
Από RemoteSensing Wiki
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Πρωταρχικός σκοπός αυτής της έρευνας ήταν να γίνει ο εντοπισμός των περιοχών στην νήσο Λέσβο οι οποίες να είναι «δυνάμει» πιθανά πεδία για περαιτέρω έρευνα για επιθερμική μεταλλοφορία χρυσού-αργύρου. Σύμφωνα με τη γεωλογική μεθοδολογία, μετά από μελέτη της κατάλληλης βιβλιογραφίας θα έπρεπε να γίνει λεπτομερής και ιδιαίτερα εκτενής δειγματοληψία σε περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν ευνοϊκά χαρακτηριστικά (ζώνες υδροθερμικής εξαλλοίωσης, ηφαιστειακές δομές όπως καλδέρες, δόμους, δακτυλιοειδή ρήγματα) ώστε να φιλοξενούν επιθερμικά κοιτάσματα. Με τη χρήση των τηλεπισκοπικών μεθόδων και τεχνικών οι περιοχές ενδιαφέροντος έγιναν πολύ μικρότερες διότι με κατάλληλες επεξεργασίες (έγχρωμα σύνθετα, λόγοι, φίλτρα) είναι δυνατό να δημιουργηθεί μια εποπτική εικόνα της περιοχής έρευνας, να συνδυαστούν οι ευνοϊκοί παράγοντες και έτσι η εργασία υπαίθρου και η δειγματοληψία να περιοριστούν μόνο σε όσες περιοχές παρουσιάζουν συνδυασμό από πολύ ευνοϊκά χαρακτηριστικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την μείωση του κόστους της έρευνας υπαίθρου και των αναλύσεων οι οποίες θα ακολουθούσαν. Ένα πολύ σημαντικό ερέθισμα ήταν να διερευνηθεί κατά πόσο η χρήση των νέων τεχνολογιών αιχμής, όπως η Τηλεπισκόπηση και τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση βασικών γεωλογικών προβλημάτων και κατά πόσο μπορούν να δώσουν ακριβή αποτελέσματα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συνοψίζοντας όλα τα κεφάλαια της έρευνας συμπεραίνουμε:
1. Στην περιοχή της Στύψης αναγνωρίστηκε μια καλδέρα διαστάσεων 9,5 Χ 9 km (Vamvoukakis et al. 2001, Kouli & St. Seymour 2006) Η δομή αναγνωρίστηκε με την επεξεργασία και ανάλυση ψηφιακών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων Landsat TM και SPOT. Η καλδέρα της Στύψης παρέχει κατ’ αρχάς το υδραυλικό σύστημα για την άνοδο του υδροθερμικού ρευστού το οποίο βέβαια δεν είναι αρκετό για την δημιουργία του υδροθερμικού συστήματος διότι είναι απαραίτητες μεγαλύτερες δίοδοι. Οι μεγάλες τεκτονικές επιφάνειες οι οποίες διευθύνονται ΒΒΑ, ΒΒ_ και Β-Ν συμπληρώνουν το υδραυλικό σύστημα ώστε να δημιουργηθεί υδροθερμικό σύστημα. Η άνοδος του υδροθερμικού ρευστού μπορεί να αποδειχθεί ακόμα και σήμερα με την παρουσία θερμών πηγών υψηλής θερμοκρασίας (Μεγάλα Θερμά 85οC, Άργενος 77 οC ).
2. Στην ίδια περιοχή αναγνωρίστηκαν, κατηγοριοποιήθηκαν και οριοθετήθηκαν οι ζώνες υδροθερμικής εξαλλοίωσης οι οποίες χαρακτηρίζουν τα επιθερμικά περιβάλλοντα όξινου θειϊκού τύπου.
3. Η παρουσία στη ζώνη προχωρημένης αργιλικής εξαλλοίωσης του πυροφυλλίτη μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για μαγματική υδροθερμική ζώνη η οποία δημιουργείται σε θερμοκρασίες >2000C από όξινα νερά μαγματικής προέλευσης (Simmons et al. 2005).
4. Στις υδροθερμικές φλέβες των Μεγάλων Θερμών η μεταλλική παραγένεση αποτελείται από σιδηροπυρίτη, λουζονίτη, τενναντίτη, τετραεδρίτη, δευτερογενή κοβελλίνη, χαλκοπυρίτη, γαληνίτη, σφαλερίτη, αυτοφυή χρυσό και ήλεκτρον (Vamvoukakis et al 2000, Vamvoukakis et al 2001). Ανάλογες μεταλλικές παραγενέσεις είχαν πρώτα παρατηρηθεί από τον Κοντή (1997). Οι μεταλλικές παραγενέσεις και κυρίως η παρουσία ορυκτών όπως, τενναντίτης, τετραεδρίτης, χαλκοπυρίτης, γαληνίτης και σφαλερίτης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για σύστημα ενδιάμεσης σουλφιδίωσης.
5. Η κατανομή του Au παρουσιάζει τις μεγαλύτερες τιμές στην περιοχή Μεγάλων Θερμών και ιδιαίτερα στις υδροθερμικές φλέβες χαλαζία, (36-163 ppb). Στην περιοχή του Πετρίου, της Πελόπης και της Στύψης παρατηρούνται τιμές της τάξης των 2 ppb. Όλες οι μέγιστες τιμές που αναφέρουμε ταυτίζονται απόλυτα με ζώνες πυριτίωσης και προχωρημένης αργιλικής εξαλλοίωσης. Οι μέγιστες τιμές του Ag είναι της τάξης των 5 ppb στην περιοχή Μεγάλων Θερμών και της Κλειούς για το βόρειο τμήμα και της Στύψης και Πελόπης για το τμήμα εντός της Καλδέρας. Σε όλες τις περιοχές εμφανίζεται προχωρημένη αργιλική και πυριτική εξαλλοίωση και η κατανομή του Ag παρουσιάζει πολύ μεγάλη συσχέτιση με αυτή του Au
6. Το εύρος της θερμοκρασίας ομογενοποίησης των ρευστών εγκλεισμάτων για τα επιθερμικά κοιτάσματα ενδιάμεσης σουλφιδίωσης είναι 180οC – 320οC και η αλατότητα από <5-10 κ.β. ισοδ. NaCl (Simmons et al. 2005). Στη Στύψη οι θερμοκρασίες είναι από 234 οC – 275 οC ενώ οι αλατότητες είναι από 0,3 – 4,93 wt% NaCl και θεωρούνται τυπικές για επιθερμικά συστήματα και μάλιστα οι συγκεκριμένες τιμές απαντώνται στη μεγαλύτερη πλειοψηφία των επιθερμικών συστημάτων ενδιάμεσης σουλφιδίωσης (Simmons et al 2005). Από το διάγραμμα αλατότητας και θερμοκρασίας παρατηρήσαμε ότι όσο πέφτει η θερμοκρασία των ρ.ε. τόσο αυξάνεται η αλατότητα κάτι που μας οδηγεί ότι υπήρξε βρσμός στο σύστημα. Η απόθεση του επιθερμικού συστήματος σύμφωνα με τα πιεζομετρικά αποτελέσματα είναι από 1459 m έως 2645m.
7. Στην περιοχή της Βατούσσας αναγνωρίστηκε και οριοθετήθηκε με μεγάλη ακρίβεια μια καλδέρα διαστάσεων 14 Χ 10 km (Κούλη 2004). Η καλδέρα του Σιγρίου είναι ελλειπτική δομή της οποίας ο μεγάλος άξονας διευθύνεται Ν 3350 και ο μικρός Ν650. Η δομή αναγνωρίστηκε με την επεξεργασία και ανάλυση ψηφιακών τηλεπισκοπικών απεικονίσεων Landsat TM και SPOT. Στο νότιο τμήμα της καλδέρας του Σιγρίου εντοπίστηκε μικρότερη Nested καλδέρα (καλδέρα Βατούσσας) η οποία είχε αναγνωριστεί από την Pe-Piper (1980) και οριοθετήθηκε με ακρίβεια από τις Kouli et St. Seymour (2006). Είναι εμφανές ότι οι μεγαλύτερες δίοδοι για την άνοδο των υδροθερμικών ρευστών υπήρχαν στο ΝΑ τμήμα της καλδέρας του Σιγρίου και συγκεκριμένα μέσα στη nested καλδέρα της Βατούσσας όπου η τεκτονική είναι πιο πυκνή και τέμνει βασικές ηφαιστειακές δομές όπως τους δόμους της Πτερούντας και των Χιδήρων . Σε εκείνο το σημείο υπήρξε το καλύτερο υδραυλικό σύστημα για να κυκλοφορήσει το υδροθερμικό ρευστό. Βέβαια το υδροθερμικό σύστημα στη περιοχή δεν είναι ενεργό διότι δεν εμφανίζεται σε κανένα σημείο του θερμές πηγές ή πηγάδια
8. Η προχωρημένη αργιλική εξαλλοίωση η οποία είναι και η πιο χαρακτηριστική ζώνη περιβαλλόντων όξινου θειϊκού τύπου αναγνωρίστηκε στις περιοχές Χιδήρων και Πτερούντας. Στις παραπάνω περιοχές παρατηρούμε σημαντική πυκνότητα τεκτονικών επιφανειών οι οποίες τέμνουν ηφαιστειακές δομές (δόμους).
9. Από την ερμηνεία του χάρτη Au παρατηρούμε ότι στην καλδέρα του Σιγρίου οι περιεκτικότητες κυμαίνονται από 0-195 ppb. Η περιοχή των Χιδήρων παρουσιάζει υψηλές περιεκτικότητες οι οποίες είναι από 43 έως 195 ppb. Στα Χίδηρα κυριαρχεί η προχωρημένη αργιλική ζώνη και εμφανίζεται και η πυριτίωση. Συνεπώς είναι εμφανές ότι και σε αυτή την περιοχή έρευνας ο Au ακολουθεί την κατανομή των δύο κυριότερων ζωνών υδροθερμικής εξαλλοίωσης
10. Η χρήση των τηλεπισκοπικών μεθόδων και τεχνικών μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την κοιτασματολογική έρευνα. _ίνει τη δυνατότητα τρισδιάστατης επισκόπησης της περιοχής η οποία σε συνδυασμό με τη χρήση χωρικών φίλτρων κάνει δυνατή την καταγραφή της τεκτονικής της περιοχής. Οι λόγοι καναλιών μπορούν να ορίσουν τις αρχικές περιοχές στόχους. Γενικότερα οι χρήση όλων των μεθόδων της τηλεπισκόπησης μπορεί να ορίσει ουσιαστικά της περιοχές της έρευνας. Η ενίσχυση όλων των στοιχείων τα οποία προκύπτουν από γεωλογικές-κοιτασματολογικές μεθόδους με Γ.Σ.Π. δίνει πάρα πολλές δυνατότητες στην ερμηνεία των στοιχείων διότι τις προβάλει σε δύο ή και τρεις διαστάσεις με αποτέλεσμα να είναι σχετικά πιο απλή η κατανόηση του προβλήματος αλλά και η λύση αυτού.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Από κοιτασματολογικής άποψης η σε βάθος μελέτη καθώς και η συσχέτιση με τα επιθερμικά συστήματα, του πορφυριτικού κοιτάσματος Μο το οποίο βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Στύψης σίγουρα μπορεί να δώσει πολύ σημαντικά αποτελέσματα. Πρέπει επίσης να γίνει εκτενής κοιτασματολογική έρευνα στην καλδέρα του Μεσοτόπου οι οποία παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά ώστε να είναι περιοχή η οποία να περιλαμβάνει επιθερμικό κοίτασμα πολυτίμων μετάλλων. Η ερευνητική ομάδα του εργαστηρίου κοιτασματολογίας και ηφαιστειολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών έχει προσανατολιστεί προς αυτές τις περιοχές και στο εγγύς μέλλον θα είναι διαθέσιμα και τα πρώτα αποτελέσματα. Πολύ σημαντικό θα ήταν να βρεθούν πυρήνες από γεωτρήσεις στις περιοχές Στύψης και Πτερούντας θα έδινε καλύτερη εικόνα για τις περιεκτικότητες των συστημάτων σε πολύτιμα μέταλλα και για το αν είναι δυνατό να είναι εκμεταλλεύσιμα. Πολύ ενδιαφέρουσα θεωρούμε ότι θα ήταν μια προσπάθεια συσχετισμού της μεταλλοφορίας της Λέσβου με τη μεταλλοφορία χρυσού που βρέθηκε στα δυτικά παράλια της Τουρκίας (Yigit 2006) και αν υπάρχει συσχετισμός να κατασκευαστεί ένα γενετικό μοντέλο αυτών των αποθέσεων.
Ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για την κοιτασματολογική έρευνα θα αποτελούσε η φορητή συσκευή ΡΙΜΑ (portable infrared mineral analyzer) η οποία με πολύ χαμηλό κόστος μπορεί να δώσει ανάλυση της παραγένεση των ζωνών υδροθερμικής εξαλλοίωσης κατά τη διάρκεια της εργασίας υπαίθρου, με αποτέλεσμα να μπορεί να γίνει προσανατολισμένη έρευνα μόνο στις μεταλλοφόρες ζώνες (Thompson et al. 1999).
Τέλος, πολύ ενδιαφέρουσα θεωρούμε ότι θα ήταν η έρευνα όλων των περιοχών με νέας τεχνολογίας ψ.τ.α. όπως υπερφασματικές και IKONOS οι οποίες έχουν μεγαλύτερη διακριτική ικανότητα αλλά και μεγαλύτερη διεισδυτικότητα. Είναι δεδομένο ότι μπορούν να δώσουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα αλλά και να ορίσουν πολύ καλύτερα τις περιοχές στόχους.
Πηγή:ΒΑΜΒΟΥΚΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΕΠΙΘΕΡΜΙΚΗ ΜΕΤΑΛΛΟΦΟΡΙΑ Au-AgΣΤΗ ΝHΣΟ ΛΕΣΒΟ
